![]() |
|














Zərərli qatqı maddələri ən çox bu qidaların tərkibində olur - SİYAHI
Tarix 27.02.24, 10:20 |
|

İstehsal, emal, saxlama və ya qablaşdırma kimi mərhələlərdə qidalara əlavə edilən qatqı maddələri E kodu ilə işarələnir.
Qablaşdırılmış məhsul aldığımız zaman inqrediyentlər bölməsində qida əlavələri və onların kodları ilə qarşılaşırıq.
Medicina.az xəbər verir ki, bütün qida məhsulları paketlərində qida əlavələrinin E hərfi ilə işarələnməsinə 1996-cı ildən başlanılıb. Bunlar Avropa İttifaqı tərəfindən müəyyən olunan və qida əlavələrini müəyyən etmək, hər hansı qarışıqlığın qarşısını almaq üçün istifadə edilən kodlardır. Bu kodlar hər bir əlavə üçün Avropa İttifaqının "Qida Elmi Komitəsi" tərəfindən müəyyən edilir. Təbii və ya süni (sintetik) olmasından asılı olmayaraq qidalarda istifadə olunan əlavələr və maddələr bu kodlaşdırma sisteminə daxil edilir.
Ancaq mütəxəssislər bildirirlər ki, paketlərin üzərində yazılan “Avropa İttifaqının standartlarına uyğun olan təhlükəsiz qida əlavəsidir ” sözləri bunların sağlamlığa zərərli olmadığına təminat vermir.
Qida mühəndisi Ezgi Eryiğit Arslan E kodların mənalarını və hansı qatqı maddələrinin nəyə zərərli olduğunu izah edib.
Hansı E kod nəyə işarə edir?
Rəngləndiricilər: E 100 – 180
Konservantlar: E 200 – 297
Antioksidanlar: E 300 – 321
Emulqatorlar və stabilizatorlar: E 322 – 500
Turşu/əsas təminatçıları: E 500 – 578
Şirinləşdiricilər, ətirlər: E 620 – 637
Digər məqsədlər üçün: E 900 – 927
Qida əlavələrinin zərərləri
"Qida əlavələrinin dozaları çox vacibdir. Əlavələr minimum dozalarda istifadə edilməlidir. Bunlar tövsiyə olunan dozalardan yüksək miqdarda istifadə edildikdə zəhərli təsirlərə malik olurlar.
Buna görə əlavələrin istifadəsi ilə bağlı qərar qəbul etməzdən əvvəl Beynəlxalq Qida Kodeksi Komissiyası tərəfindən illərlə toksikoloji tədqiqatlar aparılır. İstifadə limitləri bu araşdırmalara görə müəyyən edilir. Bu araşdırmalar nəticəsində istifadəsi təhlükəsiz olduğu müəyyən edilən maddələrin siyahısı hazırlanır.
İstifadəsi təsdiqlənəcək maddələrin gündəlik miqdarları (ADI) və ömür boyu bədənə gündəlik qəbul edilə biləcək miqdarlar, eləcə də müxtəlif qidalarda istifadə limitləri (maksimum limit = ML) ilə bağlı siyahılar hazırlanır. Bu təşkilatlara üzv olan ölkələrdə həmin siyahılardakı maddələrin müəyyən edilmiş maksimum həddə qida məhsullarına daxil edilməsinə icazə verilir. Buna baxmayaraq, hansı qida maddəsinin hansı problemlərə səbəb ola biləcəyini bilmək faydalıdır. Çünki bütün istehsalçıların qaydalara əməl etdiyindən əmin ola bilmərik. Qida əlavələrinin bir neçəsi bəzi inkişaf etmiş ölkələrdə tamamilə qadağan edilib. Zərərləri sübut olunsa da, hələ də istifadə edilən qida əlavələri də var", - deyə Ezgi Eryiğit Arslan bildirib.
Onun sözlərinə görə, qatqı maddələrinin qısa zamanda üzə çıxan ən mənfi təsirlərini belə sadalamaq olar: qidaya qarşı allergiyalara səbəb olurlar; qalxanvarı vəz xəstəliklərinin əmələ gəlməsində rol oynayırlar; iltihabi reaksiyalara, baş ağrılarına, öd sancılarına, qıcıqlanma və yorğunluğa səbəb olduqlarına dair araşdırmalar mövcuddur; dəri üçün zərərlidirlər; immun sisteminə pis təsir edirlər; bağırsağın təbii mikroflorasını pozurlar; onkoloji və ürək-damar patologiyalarına səbəb olurlar; qaraciyərin funksiyaları və maddələr mübadiləsi pozulur; bədxassəli şişlərin əmələ gəlməsinə səbəb ola bilirlər; astmaya gətirib çıxarırlar; uşaqlarda hiperaktivliyin əsas səbəbləri arasında göstərilirlər.
Ən təhlükəli qatqı maddələri
- E102 Tartrazin/Tartrazine
- E110 Gün batımı sarısı FCF
- E122 Azorubin
- E124-Ponso 4R
- E211-Natrium benzoat
E102 Tartrazin/Tartrazine - Süni rəngləndiricidir. Əsasən bu qidalarda olur:
Alkaqolsuz içkilərdə,
Taxıl lopalarında,
Hazır keks qarışıqlarında,
Hazır souslarda,
Toz halındakı içki qarışıqlarında,
Ədviyyatlarda,
Hazır əriştələrdə,
Qarğıdalı çipslərində,
Popkornda
Tartrazin Avstriya və Norveçdə tamamilə qadağandır.
E110 - Bu da süni rəngləndiricidir. Aşağıdakı qidaların tərkibində olur:
Qənnadı məmulatlarında,
Jeledə,
Meyvə ətirli içkilərdə,
Saqqızlarda,
Hazır şorbalarda,
Toz halındakı toz içkilərdə,
Souslarda,
Biskvitlərdə,
Hazır kekslərdə.
Bu qatqı maddəsi də Norveçdə qadağandır.
E122 Azorubin - Qırmızı qida boyasıdır.
Əsasən Qablaşdırılmış jeledə,
Qənnadı məmulatlarında,
Dondurmalarda,
Meyvəli yoğurtlarda,
Hazır mürəbbələrdə,
Hazır keks və tortlarda,
Hazır şorbalarda istifadə olunur.
Bu qatqı maddəsi isə Kanada, Yaponiya, Norveç, İsveç və ABŞ-da qadağandır.
E124 - Süni qırmızı qida boyasıdır.
Meyvə əsaslı konfetlərdə,
Hazır tortlarda,
Tort üçün bəzək məmulatlarında,
Kosmetik məhsullarda ( xüsusən də dodaq boyalarında) istifadə olunur.
Bu qatqı maddəsi ABŞ, Norveç və Finlandiyada qadağandır.
E211 - Natrium benzoate
Qidalarda kif və maya əmələ gəlməsinin qarşısını almaq üçün istifadə edilən qoruyucu əlavədir.
Portağal tərkibli içkilərdə,
Meyvə şirələrində,
Süd məhsullarında,
Ət məhsullarında (sucuk, köftə)
Çörək məmulatlarında,
Turşularda,
Soya sousunda,
Hazır souslarda,
Hazır konservlərdə,
Şirniyyatlarda,
Diş pastalarında və
Ağız yaxalama sularında istifadə edilir.
Xəbərin oxunma sayı : 478
Sosial
Xəbərlər
-
Yarıçılpaq libası ilə diqqət çəkdi - Fotolar
-
“Benfika“ya qarşı çəkinmədən oynayacağıq“ - Qurban Qurbanov
-
Prezident o evlə bağlı tapşırıq verdi - VİDEO
-
“İlon Mask “Tesla” səhmlərini 1 milyard dollara aldı” - “Bloomberg”
-
Keyfiyyətli təhsil ucuz başa gələ bilməz - NAZİR
-
Bakıda yenidənqurma işləri görüləcək yerlər hansı ərazilərdir? - VİDEO
-
Türk əsilli Sinan Selen gizli xidmətin rəhbəri oldu - Almaniyada tarixi ilk
-
“Qəzzada öldürülən fələstinlilərin sayı 680 min nəfərdir” - BMT dəhşətli rəqəm AÇIQLADI
-
Aeroportdan şəhər istiqamətinə yeni taksi qiymətləti - VİDEO
-
Boşanmaların səbəbi nədir və ya kimdir günahkar - AÇIQLAMA
-
Gələn ilin dövlət büdcəsi əsasən hara xərclənəcək? - VİDEO
-
Sabirabadda tükürpədən qətl: Söyüşə görə başını kəsib bədənindən ayırdı
-
1988-1992-ci illərdə ermənilərin cinayətlər ilə bağlı sənədlər tədqiq edilib - FOTOLAR
-
Azərbaycan futbolunda son 10 ilin rekordu təkrarlandı - 12:0
-
“Qızıl Ulduz 2001”də səyyar vergi yoxlaması - 400 min manat əlavə vergi, 200 min manat sanksiya
-
Milyarderlərin münaqişəsi: Mask Sorosu insanlığa qarşı cinayətdə ittiham etdi
-
Azadlığa çıxmaq istədi, 30 min manat pulu batdı - Dələduzluq cinayəti
-
Sel körpünü dağıtdı, əhali çarəsiz qaldı: “Uşaqları məktəbə necə göndərək?“ (VİDEO)
-
Bilik günü: 288 nömrəli məktəbdə “birinci“lərin duyğuları - VİDEO
-
“İsraillə danışıqlar aparmağın mənası yoxdur“ - Qətər Əmiri
-
Şuşada külli miqdarda silah-sursat aşkarlandı - Video
-
Bakıda və rayonlarda leysan yağacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
7 ay ərzində Azərbaycana 675 min smartfon gətirilib - Ölkələr və qiymətlər
-
Prezident Şuşada Bayraktaroğlunu qəbul etdi - Fotolar
-
Baş nazirdən sərəncam - Bakının bəzi əraziləri yenidən qurulacaq
-
19 milyon ayrılıb, amma... - Nərimanov Tibb Mərkəzində yenidənqurma niyə bitmir?
-
“Antiterror əməliyyatı hamıya dərs oldu“ - “Separatçıların kökünü kəsdik...“
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
“Vüsal 300“ kimi tanınan iş adamı həbs edildi - Əlavə ittiham verilib
-
Prezident Şuşada ICESCO-nun Baş direktorunu qəbul etdi - FOTOLAR
-
AYNA rəhbəri ABŞ-da gizlənən İlqar Hacıyevin milyonluq villasını alır: dənizə mənzərə + FOTOLAR
-
Yerdə son üç ayın ən güclü maqnit qasırğası başlayıb - Xəbərdarlıq
-
Prezident Xocalı sakinləri ilə görüşdü - FOTOLAR
-
“Ermənistan milli təhlükəsizlik strategiyasını təkmilləşdirməlidir“ - Qriqoryan
-
Şirvanda korrupsiya yoxlaması - Həbslər ola bilər
-
26 yaşlı Ləman skuterlə adam vurub: “Məndən 15 min istədilər”
-
“NATO “de-fakto“ Rusiya ilə müharibə aparır“ - Kreml
-
Leysan yağış, dolu yağacaq - Sabahın havası
-
Avtomobillər üçün vergi güzəşti - Dövlət Proqramında nə yazılıb?
-
Bakıda məktəb direktoru məhkəməyə verildi - SƏBƏB
-
Məhbusların da tibbi xərcləri İTS ilə qarşılanacaq - Qanun dəyişir
-
“Rusiya PUA-larının Ukrayna üzərində vurulması NATO ilə müharibə demək olacaq“ - Medvedev
-
Azərbaycan Türkiyə hərbi əməkdaşlığı müzakirə olundu - FOTOLAR
-
Elxan Məmmədov nazir təyin olunacaq? - Maraqlı iddia yayıldı
-
Məhəmməd Mirzəliyə qiyabi hökm oxunub - 6 il 6 ay həbs cəzası
-
Avropanın Rusiyaya qarşı sanksiyaları yetərincə sərt deyil - Tramp
-
Prezident Xocalı sakinləri ilə görüşdü - Fotolar
-
Ədliyyə Nazirliyi bu şəxslərə pul verəcək - SİYAHI
-
Terrora cəhd edən erməni bir il əvvəl nə deyirdi? - Müsahibə veribmiş... + VİDEO
-
Bakıda bu yollarda “yaşıl işıq”dır - SİYAHI
-
Prezident İlham Əliyev Xocalıda tut bağında - FOTOLAR
-
Azərbaycanda 9 ildir fəaliyyət göstərən məşhur layihə satılır - QİYMƏT
-
Xırdalanda yerləşən 9 nömrəli məktəbdə valideynlərdən pul yığılır - VİDEO
-
Prezident Xocalının 3 kəndində oldu - FOTOLAR
-
İsrailin Fələstindəki hərəkətləri regional ekspansionizmə çevrilib - Fidan
-
Qohum evliliyi qadağasından sonra nikahların sayı azaldı - STATİSTİKA
-
Zelenski-Putin görüşü daha tez baş tutacaq - Tramp
-
Yol polisindən sürücülərə - Müraciət
-
Bakının erməni-bolşevik işğalından azad olunmasından 107 il ötür
-
Kəlbəcərə növbəti köç yola düşdü - Fotolar
-
Azərbaycanda Bilik Günüdür - 2,2 milyon şagird təhsil alacaq
-
“Formula-1“ə görə Bakıya nə qədər turist gələcək? - VİDEO
-
Yağış yenə Sabunçuda yenə çətin vəziyyət yaratdı... - VİDEO
-
“Özünə hörmət edən insan orada yaşamazdı” - Prezident
-
Mağaza sahibini torpaq mübahisəsinə görə öldürmüşdü - Ali Məhkəmə qərar verdi
-
Separatçılığın kitabı bağlandı - İlham Əliyev
-
Polşa hava məkanına girən PUA-larda partlayıcı olmayıb - Sikorski
-
Çoxmərtəbəli tikililərdə gizli qüsurlar: Mütəxəssislər xəbərdarlıq edir
-
“Son beş ilin tarixi Zəfər tarixidir“ - Prezident İlham Əliyev
-
Dohada ərəb və İslam ölkələrinin görüşü keçirilir - İsrailin hücumu ilə bağlı
-
Türkiyə XİN Yunanıstana etiraz edib - “Belə təşəbbüslərdən çəkinməyə çağırırıq“
-
Gəncədə 40 yaşlı kişi bıçaqlandı - Şübhəli qardaşıdır
-
Prezident Xankəndidə açılışda iştirak etdi - Fotolar
-
Azərbaycan kərə yağını hansı ölkələrdən və neçəyə alır? - Tam siyahı
-
20 min cərimələnən məşhur şirkətdən maraqlı izah:“500 manat hədiyyə vermişdik“
-
Prezident Xocalı rayonunun Şuşakənd kəndində olub - FOTOLAR
-
Erməni əsilli şəxs Xankəndidə terror cəhdi etdi - Polisə atəş açıb, yaralanan var
-
Prezident Qırmızı Bazar qəsəbəsində olub - FOTO
-
QHT-lərin medal “yarış“ları - Satılan saxtakarlıq
-
Azərbaycan 4 ölkəyə 1 200 baş ətlik diri at satıb - Siyahı
-
Prezident Xocavənd rayonunun Sos kəndində olub - Fotolar
-
Müdafiə Nazirliyi həftəlik icmalını yayıb - VİDEO
-
Hadrutda inşa edilmiş məscidin açılışı oldu - Fotolar
-
Erkən nikahlar hansı faciələrə yol açır? - VİDEO
-
Musiqi məktəbərində təhsil haqqının 2 dəfə artırıldığı bildirilir - Narazılıq
-
İlham Əliyev Hadrut sakininin evində oldu - Fotolar
-
Qubada 15 yaşlı qızı 35 yaşlı kişiyə ərə vermək istədilər - Polis işə qarışdı
-
Prezident Qaraxanbəyli kəndinin təməlini qoydu - Fotolar
-
Azərbaycanda ən yüksək və ən aşağı əməkhaqqı bu sahələrdə verilir - Siyahı
-
Xəzər dənizi üzərində qorxulu təbiət hadisəsi baş verib - VİDEO
-
Ukrayna PUA texnologiyasında ABŞ-ı geridə qoyub - Kelloq
-
Bir sıra ərazilərə leysan, dağlıq ərazilərə qar yağıb - FAKTİKİ HAVA
-
“Culfa“ gömrük postunda 63 kiloqram narkotik aşkarlandı - VİDEO
-
Avtomobil sevgimiz azalmır: Pozulan tarazlıq, artan tıxac
-
Zidan təyinatı ilə bağlı razılığa gəldi: Hansı komandanın baş məşqçisi olacaq?
-
Kirayə qaldığı evin sahibəsi ilə sevgili oldu, qadını bıçaqladı - Goranboyda cinayət
-
ABŞ-yə məxsus beş “F-35“ qırıcısı Puerto-Rikoya enib - “Reuters“
-
DSX-nin zabiti ehtiyatsızlıqdan açılan atəşlə öldü - Fotolar
-
“Moskvada pul çoxdur, amma bəs etmir” - Putin
-
Vətəndaş da qazanmaq istəyir, şirkət də - ARAŞDIRMA
-
İş adamına qarşı 170 minlik dələduzluq: “Pulu vermək üçün “Lexus“u 50 minə satdım“
-
“NATO ölkələri Rusiya neftini almağı dayandırarsa, sanksiyalar tətbiq edəcəyəm” - Tramp
-
“Space TV”nin yayımı 6 saatlıq dayandırılacaq - Aparıcının çıxışına görə
-
Ürək xəstəliklərini cavanlaşdıran səbəblər - ARAŞDIRMA
-
MN-dən gənc əsgərlərlə görüşə məhdudiyyətlə bağlı - Açıqlama
-
Trampla Putin gələn ay görüşə bilər - Malayziyada
-
Sabah Bakıda intensiv yağış yağacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
Bu kursları bitirənlər həkim ola bilməz - RƏSMİ
-
Pakistanda hərbi konvoya hücum: Çox sayda əsgər həlak olub
-
Ən çox ev telefonları hansı bölgədədir? - Araşdırma
-
ABŞ G7 ölkələrinə Rusiyanın dondurulmuş aktivlərini müsadirə etməyi təklif edəcək - “Bloomberg“
-
Yeniyetmənin öldüyü qəzada maşını azyaşlı idarə edirmiş - Yol polisindən xəbərdarlıq
-
Minimum nəticə göstərən musiqi müəllimləri işə bərpa oluna biləcəklər - VİDEO
-
Bakı və Vaşinqton Zəngəzur dəhlizinin açılmasında qərarlıdır - TƏHLİL
-
“Dr. Aysen” həkim sertifikatı olmadan stomatoloq kimi fəaliyyət göstərir - İDDİA
-
Tramp Memfis şəhərinə Milli Qvardiya göndərir - Cinayətkarlıqla mübarizə üçün
-
Kremlin “Yumşaq gücü“: Küləyə sovrulan milyonlar və Azərbaycanda uğursuzluq
-
“Barama“ bağçasında müəllimə uşağa şiddət göstərib? - VİDEO
-
Azyaşlı övladını öldürməkdə təqsirləndirilən ana saxlanıldı - VİDEO
-
İşığa görə bildiriş 6 aydan sonra gəlib - “İkiqat borc yazılıb“ VİDEO
TOP 10
ARXİV