![]() |
|














Qeyri-neft sektorunun inkşafı və Dövlət İnvestisiya Şirkətinin batırdığı sərmayələr... - I yazı
Tarix 24.04.24, 11:09 |
|

Ülvi Mansurovun Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun inkişafına olan yanaşması yəqin ki, gələcək zamanların lətifəsinə çevriləcək...
Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun inkişafı uzun illərdir ki, Azərbaycan iqtisadiyyatının əsas prioretlərindən biridir. Bu barədə o qədər danışılıb, o qədər yazılıb ki...
Lakin bütün danışılanlara və gurultulu dövlət proqramlarına baxmayaraq Azərbaycan qeyri-neft sektorunun inkişaf mənzərəsi acınacaqlı olaraq qalmaqdadır. Vəziyyətin acınacaqlı olmasını görmək üçünsə heç də uzağa getmək lazım deyil. Sadəcə neft sektpru olmayan qonşu dövlətlərin iqtisadiyyatlarına göz atmaq kifayətdir. Neft sektoru olmayan Gürcüstan və Ermənistanın ÜDM artımı son illər Azərbaycanın ÜDM artımını dəfələrlə üstələməkdədir. Hesab edirik ki, bu artıq həyəcan siqnalının çalınması üçün böyük əsasdır...
Bəs Azərbaycan iqtisadiyyatında nə baş verir? Gürcüstan və Ermənistandan fərqli olaraq daxili sərmayə imkanları çox geniş olan Azərbaycanda iqtisadiyyatı neft gəlirlərinin asılılığından xilas etmək niyə mümkün olmur?
Əslində bu sualı yaradan çoxlu təməl səbəblər mövcuddur. Onlardan biri də Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun inkişafını təmin edilməsiylə və qeyri neft sektorunun sərmayələşdiriiməsi ilə məsuliyyətli olan Azərbaycan İnvestisiya şirkətinin fəaliyyəti ilə bağlıdır. Bəs artıq 18 ildir fəaliyyət göstərən bu dövlət şirkətinin bu uzun müddətdə Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun inkişafına nail ola bilməməsi və qeyri-neft sektorunu iqtisadiyyatın aparıcı mexanizmninə çevirə bilməməsi nəylə bağlıdır?
Əslində bu sualın cavabı Hesablama Palatasının Azərbaycan İnvestisiya Şirkətinin fəaliyyətini auditi ilə bağlı yaydığı hesabatda açıq şəkildə ortaya çıxır.
Palatanın açıqladığı audit qiymətləndirməsindən aydın olur ki, AİŞ 2021-2022-ci illər üzrə riskli və səriştəsiz yatırımlar edib. Yatırım etdiyi şirkətlər sırasında cəmi bir şirkət divident ödəyib.
Nəzərə alsaq ki, AİŞ-i Müşahidə Şurası tərəfindən idarə olunur və bu Müşahidə Şurasına İqtisadiyyat Nazirliyi, Maliyyə Nazirliyi, Mərkəzi Bank, Neft fondu və İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Əmlak Məsələləri Dövlət Xidməti daxildir, o zaman AİŞ rəhbərliyinin riskli və səriştəsiz yatırımlarına görə, bu hökümət üzvləri də məsuliyyət daşıyırlar.
Qeyd edək ki, Şirkətin rəsmi səhifəsində göstərilib ki, AİŞ-in prioritet vəzifələri Azərbaycanda həyata keçirilən əlverişli layihələrə investisiya qoymaq, birbaşa investisiyalar, istedad və texnologiyaların Azərbaycana cəlb edilməsi üzrə katalizator olmaq, qeyri-neft sektorunun inkişafına töhfə vermək, iqtisadiyyatın inkişafına, habelə iqtisadi diversifikasiya və idxal əvəzləyici proseslərə dəstək verməkdir.
Hesablama Palatası isə açıqlayıb ki, AİŞ bütün bunları nəzərə almayıb və əsas istiqamətini asan gəlir yeri kimi qiymətli kağızlara yönəldib. “AİŞ-in idarə olunan aktivlərinin böyük hissəsini dövlət və korporativ istiqrazlar təşkil edib, auditlə əhatə olunan dövrdəki gəlirlərinin əsas hissəsi bu qiymətli kağızlar üzrə ödənilmiş faizlər hesabına formalaşıb. Belə ki, auditlə əhatə olunan dövrün sonuna AlŞ-in idarə olunan aktivlərinin 60,1 faizini onun istiqraz portfeli təşkil edib, ümumiyyətlə, AİŞ-in 2021-ci ildə əldə etdiyi gəlirlərin 69,4 faizini, 2022-ci ildə isə 83,2 faizini istiqrazlardan gəlirləri təşkil edib”.
Diqqət edirsinizmi, Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun inkişafına məsul olan dövlət şirkəti bu illər ərzində sadəcə qiymətli kağızlala oynayaraq pul qazanmağa çalışıb. Qiymətli kağızlarla pul qazanmağın isə qeyri-neft sektorunun inkişafına hansı töhvə verməsi maraqlı məsələdir və hər halda bu, Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun inkişafı ilə bağlı prosesdə gülməcə kimi ortaya çıxır.
Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun inkişafına bu yanaşma yəqin ki, bir zamanlar lətifəyə çevriləcək...
Digər maraqlı məsələlərdən biri də Müşahidə Şurasının AİŞ rəhbərliyinin, o cümlədən şirkətin icraçı direktoru Ülvi Mansurovun bu kimi faəliyyətlərinə və vəzifə borcuna yanaşımına dözmələri və susqunluq nümayiş etdirmələridir. Bu susqunluq isə əslində peşəkar hökümət üzvlərini Ülvi Mansurovun məsuliyyətsizliyinin ortağı edir.
Palata həmçinin əlavə edib ki, AİŞ “Bakı Gəmiqayırma Zavodu” MMC-yə və ona məxsus qiymətli kağızlara nizamnamə kapitalının 64,8 faizi həcmində investisiya edib. Bu da portfelin böyük hissəsinin bir aktivə yatırılması ilə bağlı konsentrasiya riski yaratmaqdadır.
Sual olunur, hələ sovet dönəmindən dövlət maliyyələşməsinə aid olan “Bakı Gəmiqayırma Zavodu” MMC-yə investisiya qoymaq niyə AİŞ-nin əsas prioritetləri arasına girib və bu investisiya geri qayıdacaqmı? Böyük ehtimalla qayıtmayacaq və “Bakı Gəmiqayırma Zavodu”na qoyulan sərmayə sadəcə korrupsiya əməliyyatı olaraq diqqət çəkməkdədir.
Aşkar edilən nöqsanlar bununla da yekunlaşmır. 2022-ci ildə “Azərbaycan Biznesin İnkişafı Fondu”nun yaradılması təmin edilmədiyindən onun üçün nizamnamə kapitalı kimi nəzərdə tutulmuş 43 milyon manat AİŞ-in nizamnamə kapitalına yönəldilib. AİŞ isə bir gün sonra həmin vəsaitin 46,5 faizini dövlət qiymətli kağızlarına yatırıb.
Yəni də söhbət hansısa qeyri-neft sektorunun inkişafından deyil, birja əməliyyatlarından gedir ki, bu əməliyyatların qeyri-neft sektorunun inkişafına təsiri sıfırdır.
Məsələ ondadır ki, 18 illik fəaliyyəti dövründə AİŞ peşəkar fəaliyyətdən kənarda hansısa yollarla pul qazanmağa çalışıb və bu fəaliyyət qətiyyən qeyri-neft sektorunun inkişafına yönəlməyib. AİŞ 18 il müddətində sadəcə korrupsiya üçün müxtəlif qapi və pəncərə inşa etməklə məşğul olub və bu zaman hansı yollarlasa AİŞ üçün də gəlir əldə edərək özünü mənfəəft gətirən bir qurum olaraq təqdim etməyə çalışıb və bu zaman özünün əsas məqsədlərindən tamailə kanar fəaliyyətlə məşğul olub...(poliqon.az)
Xəbərin oxunma sayı : 1816
Gündəm
Xəbərlər
-
Beş nəfərə general-mayor ali hərbi rütbəsi verildi - SƏRƏNCAM
-
Prezident bu şəxsləri təltif etdi - SİYAHI
-
Maştağa yolunda piyadalara təhlükə - VİDEO
-
“100 manata 9 sm boy artımı“ vədi: Azərbaycanda yeni dələduzluq?
-
Xərçəng xəstələrinin sayı niyə durmadan artır? - VİDEO
-
“Putinlə danışıqlar gözəl keçib“ - İran XİN başçısı
-
İyulun 1-dən bu şəxslərin müavinət və təqaüdləri artacaq - MƏBLƏĞLƏR
-
Ərdoğan Trampla görüşdü - Bu məsələlər müzakirə olunub
-
Böyükşor gölündə naməlum köpüklənmə nədir? - VİDEO
-
NATO ölkələri müdafiə xərclərini artırmaq barədə razılığa gəliblər - Siyarto
-
Azərbaycanda ölüm riskli xəstəliklər icbari tibbi sığortaya daxil edilir - VİDEO
-
Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələri Gününü qürurla qeyd edirik
-
Qarabağ bizimdir! Qarabağ Vətəni uğrunda döyüşən, şəhid olan hər bir azərbaycanlınındır
-
Bu gün Azərbaycan Silahlı Qüvvələrində nizam-intizam, peşəkarlıq istənilən səviyyədədir
-
Şəhidlərimizin fədakarlığı sayəsində Azərbaycanın ərazi bütövlüyü təmin olundu
-
Bakının bəzi ərazilərində qaz təchizatı dayandırılacaq - Xəbərdarlıq
-
Müştəri ilə tanış olmaq istədi, saxlanıldı - VİDEO
-
Kamran Əliyev Binəqədidə vətəndaşları qəbul etdi - FOTO
-
“İsrail atəşkəsi pozmazsa, İran ona əməl edəcək“ - Pezeşkian
-
Öz-özünə polkovnik rütbəsi veribmiş - Eks-rəisə 10 il həbs!
-
Əli Əsədov İqtisadi Şuranı topladı: nələr müzakirə olunub?- FOTOLAR
-
Azərbaycan-İran sərhədində radiasiya varmı? - BİRGƏ MƏLUMAT
-
Prezidentdən güzəştli mənzillərlə bağlı - Fərman
-
Sabunçu rayonunda yanğın - 22 nəfər təxliyə edildi
-
Ramin Deko, Natiq Cavadlı, Şəmşad Ağa... - Jurnalistlər haqqında daha bir qərar verildi
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Kirayə qaldığı həyətdən 10 minlik oğurluq etdi - Məhkəmə qərarı
-
Rusiya Dnepri ballistik raketlərlə vurub - 7 nəfər ölüb, 70 nəfər yaralanıb
-
Son 6 ildə Azərbaycanda ərzaq məhsulları nə qədər bahalanıb? - Siyahı
-
Dövlət buğdanı 400 manata alacaq - Baş nazirdən QƏRAR
-
NATO-nun ən bahalı sammiti başlayır - Dəqiqəsi 1 milyon avroya başa gələcək
-
Azərbaycan qazına bu gün dünya bazarlarında böyük tələbat var - İlham Əliyev
-
“Onlara uzunmüddətli kreditlər verilməlidir ki...“ - Siyavuş Novruzov
-
İran Səhiyyə Nazirliyi: İsrailin zərbələri nəticəsində 600 nəfər həlak olub
-
Azərbaycan ilk dəfə BMT-nin Bürosuna sədr seçilib - XİN açıqladı
-
Sabuncu rayonunda qanunsuz tikinti aparan Namiq Məmmədov kimdri? - FOTO/VİDEO
-
Nişan mərasimində davaya görə 3 nəfər saxlanıldı - VİDEO
-
"Martin öz elədiyi əməlləri ört-basdır edir" - Dövlətə xəyanətdə təqsirləndirilən şəxs
-
İlham Əliyev Mingəçevirdə qəbullar keçirdi - FOTOLAR
-
Məktəbəqədər təhsillə bağlı qanuna dəyişiklik - Deputatlar təsdiqlədi
-
Regionlar üzrə ipoteka ilə ev almaqda hansı fərqlər var? - AÇIQLAMA
-
“Aktrisa həddini aşdı, yaxşıca döydüm” - Pərvin Abiyeva
-
Mingəçevirdə “8 Noyabr” Elektrik Stansiyasının açılış mərasimi keçirildi - Fotolar
-
Bakıda 30, rayonlarda 33 dərəcə isti olacaq - Sabahın havası
-
Atəşkəs pozuldu - İran İsrailə raket zərbələri endirib
-
Dünən kartlardan 10 mindən çox pul oğurlanıb - DİN
-
Milli Məclis Ali Baş Komandanı təbrik etdi
-
Sumqayıtda yaşayış binasında yanğın oldu - VİDEO
-
Bayılda illərdir həllini tapmayan problem - VİDEO
-
“İsrail və İran tam atəşkəs barədə razılığa gəliblər” - Tramp
-
“Həm İtaliya, həm də Çin Azərbaycanın strateji tərəfdaşlarıdır“ - İlham Əliyev
-
Saxta olduğu bildirilən olimpiada ətrafında qalmaqal böyüyür - VİDEO
-
“8 Noyabr” ölkəmizin ən böyük elektrik stansiyasıdır - İlham Əliyev
-
Məhərrəm ayı qabağı şadlıq evlərində yerlər tam bron edildi - VİDEO
-
İsrailin Beer-Şeva şəhərində böyük dağıntılar var - FOTOLAR
-
Problemli kreditlərdən necə xilas ola bilərik? - VİDEO
-
Quru sərhədlər niyə bağlıdır? - Geosiyasi təlatümlərə qarşı strateji qərar
-
“ABŞ-nin İrana zərbələri Tehranı atom bombası yaratmağa sövq edə bilər“ - KİV
-
Binəqədi rayonunda icarəyə götürülən obyektdə qanunsuz tikinti aparılır - FOTO/VİDEO
-
“Grandmart”da müdir meneceri bıçaqladı - Müştərilərin narazılığına görə mübahisə ediblər
-
Dondurma alarkən bunlara mütləq diqqət edin - Şirin təhlükə
-
“ABŞ-nin İranın nüvə obyektlərinə hücumunun nəticələrindən narahatıq“ - Türkiyə XİN
-
“İmperator Hall“da toyda DAVA: Bəy tərəflər arasında qaldı
-
“Tramp təkcə İranla razılaşmalara deyil, eləcə də seçicilərinə xəyanət edib“ - Rəsmi Tehran
-
Kazinoların leqallaşması gündəmdə: Azərbaycan turizmi üçün yeni fürsət
-
Bakıda skuterlərdən gələn təhlükə - Nə etməli?
-
“Tramp heç vaxt “Nobel”i görməyəcək” - Medvedev
-
Dağlıq rayonlarda yağış yağacağı, şimşək çaxacağı gözlənilir - Sabahın havası
-
“İran hücumdan əvvəl zənginləşdirilmiş uranın böyük hissəsini Fordodan çıxarıb“ - “Reuters“
-
Rosqvardiyanın azərbaycanlı idarə rəis həbs edildi - Nə baş verib?
-
Dayısını bıçaqladıqdan sonra domino oynamağa gedib - CİNAYƏTİN TƏFƏRRÜATI
-
“Yaxın Şərqdəki vəziyyətdən narahatıq“ - Qazaxıstan XİN
-
25 il vəzifədə çalışan şəxs məhkəmədə həbs edildi - 850 minlik kredit ayıracaqmış...
-
Bu çörək şirkəti vətəndaşların həyatı ilə oynayır - FOTO
-
İranın nüvə obyektləri yaxınlığında radiasiya səviyyəsində artım qeydə alınmayıb - MAQATE
-
Nikahlar artır, boşanmalar azalır: səbəblər nədir?
-
30 min dollarlıq tender dələduzluğa - “Paradise M“ MMC
-
“Məni tapança ilə öldürmək lazımdır“ - Nazimdən maraqlı şərh (VİDEO)
-
İrandan qisas hücumu - 30 raketlə 10 fərqli hədəf vurulub + VİDEO
-
Sənətçinin intim görüntüləri çəkilib? - Şok iddia - Video
-
Nüvə obyektlərinə hücum uzunmüddətli nəticələrə səbəb olacaq - İran XİN
-
Axundun qaçırdığı 16 yaşlı qız danışdı - VİDEO
-
Prezidenti Administrasiyası rəsmilərinin qəbul günləri - CƏDVƏL
-
“Nüvə sektorunu inkişaf etdirməyə davam edəcəyik“ - İran Atom Enerjisi Təşkilatı
-
Azərbaycanda oynaq xəstəlikləri: Hansı yaş qrupları risk altındadır?
-
İranda radiasiya təhlükəsi - Əhalini bu əraziləri tərk etməyə çağırdılar
-
Qadın sahibkarla icra hakimiyyəti arasında gərginlik - VİDEO
-
ABŞ İranın 3 nüvə obyektini bombaladı - “Fordodakı nüvə obyekti tam məhv edilib” + VİDEO
-
37 kənddə qaz kəsiləcək - XƏBƏRDARLIQ
-
Jurnalist olduğunu deyən xanım məhkəmədə həbs edildi - Tanışını nazirliyə işə düzəldəcəkmiş…
-
“Azərbaycan Suriyaya humanitar yardımı davam etdirəcək“ - Ceyhun Bayramov
-
İftixar Qurbanov işdən çıxarıldı - Yerinə tanınmış həkim təyin edildi
-
DTX-nin saxladığı eks-icra başçısı həbs olundu - 4 ay
-
Səhnədə azyaşlı qızı başından tutub qaldırdı - VİDEO
-
Azərbaycan turizminin gələcək açarı: Kazino sənayesi leqallaşdırılsa, bunlar baş verəcək
-
Tələbə sayı 75 min nəfərə qaldırılır - Ekspert detalları açıqladı
-
İlham Əliyevin müraciəti BMT sənədi kimi yayılıb - Açıqlama
-
“Qarabağ” regionun ən böyük klubudur” - Yeni transfer
-
Azərbaycanda quş qripi aşkarlanıb? - RƏSMİ
-
Deputatlar daha 12 qanuna dəyişiklik edəcək - SİYAHI
-
72 yaşlı bələdiyyə sədri cəzalandırıldı - Elektron qolbaqla gəzəcək
-
Bəşər Əsədin əmisi oğlu saxlandı - Ağır cinayətlərdə ittiham olunur
-
Aldadılan şəxslər arasında həbsxana rəisi olmuş Həsənov da var - Pulu xidməti otağında veribmiş
-
Musa Şəkiliyevin övladları hansı işlə məşğuldur? - Şirkətlər, restoranlar...
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank iki günlük məzənnəni açıqladı
-
“İran qalib gələcək, Türkiyə və İslam dünyası İranın yanındadır“ - Ərdoğan
-
Azərbaycanda əhali gündə nə qədər ət yeyir? - Rəsmi statistika
-
Məmurlarımız Şimali kiprdən saxta diplom alıb? - ŞOK İDDİA
-
Bir qrup dövlət qulluqçusu təltif edilib - SƏRƏNCAM
-
“Sumqayıt Hospital“ın həkimi Elçin Yaqubovdan şikayət: “Ayaq vətərlərimi kəsib...“
-
Musa Şəkiliyev vəzifəsindən azad edildi - Sərəncam
-
Qadınlara qarşı qeyri-etik hərəkətlər edən taksi sürücüləri SAXLANILDI
-
“ABŞ-nın müharibədə iştirakı hamı üçün çox təhlükəli olacaq“ - İran XİN
-
Bu sayt və qəzetlərə pul ayrıldı - SİYAHI
-
Şuşa şəhərində görülmüş işlərin təəssüratı altındayam - Fransa səfiri
-
“Ali məktəblərdən qoparılan milyonlar...” – Sabiq deputat naziri ittiham etdi
-
“Hazırda regionun yeni bir müharibəyə dözümü yoxdur“ - Ərdoğan
-
Müğənni Arzuxanımın qanında narkotik aşkarlanıb? - Polisdən açıqlama
-
Göyçayda binanın üzlük daşları qoparaq tökülür - VİDEO
-
İranla bağlı bütün qərarları prezident verəcək - ABŞ vitse-prezidenti
TOP 10
ARXİV