![]() |
|














Ukraynanın bərpasını indidən planlaşdırın – “Bloomberg”
Tarix 05.07.22, 18:13 |
|

ABŞ-ın “Bloomberg” agentliyi redaksiya heyəti adından “Ukraynanın bərpasını indidən planlaşdırın” adlı məqalə yayıb.
Novator.az saytı məqaləni ingiliscədən çevirib oxucuların diqqətinə çatdırır.
Ukraynada dörd aydan artıqdır davam edən müharibə ölkədə körpülərdən tutmuş evlərə, xəstəxanalara və ticarət mərkəzlərinə qədər böyük dağıntılara səbəb olub. Avropa İnvestisiya Bankının rəhbərinin son hesablamasına görə, Ukraynanın bərpa xərcləri bir trilyon dollardan çox vəsait tələb edir.
Milyonlarla vətəndaşının qaçqın-köçkün vəziyyətinə düşməsi, infrastruktur dağıntıları Ukraynanı uzun illər, bəlkə də onilliklər ərzində özü-özünü təmin etmək imkanından məhrum edir.
Avropa ilə sərhəddə yerləşən bu kasıb və problemli dövlət gələcək təcavüzlər qarşısında da zəif duruma düşür, yəni ölkə gələcəkdə iqtisadi və siyasi qeyri-sabitliyin mərkəzinə çevrilə bilər. Bunun qarşısını almaq üçün demokratik dünya Ukraynanın böyük hissəsinin bərpasını maliyyələşdirməlidir, necə ki İkinci Dünya müharibəsindən sonra ABŞ Avropada Marşal Planı əsasında belə bir missiya həyata keçirmişdi.
Yaxşı olardı hazırda münaqişənin davam etdiyi dövrdə belə Qərb ölkələrinin hökumətləri Ukraynanın bərpasını planlaşdırmağa başlasınlar.
Rusiyanın Ukraynanın şəhərlərinə hücumu səngimir, ona görə Qərbdə Ukrayna ordusuna silahla dəstək vermək məsələsi prioritet olaraq qalır. Amma istənilən halda mülki sahədə yenidənqurma işlərini müharibənin sonuna qədər təxirə salmaq da düzgün siyasət olmazdı.
Ukraynanın bir çox ərazisində demək olar hərbi əməliyyatlar getmir. Əgər həmin bölgələr əzgin vəziyyətdə qalsa, bu, qaçqınların geri qayıtmasına mane ola və Ukraynanı daha uzun müddətə xarici yardımdan asılı qoya bilər.
Qərbin bərpa layihələrinə dəstəyi Ukrayna hökumətinə ordunun təminatına daha yaxşı diqqət yetirmək, hərbi səylərini artırmaq imkanı da verərdi.
Düzdür, yenidən atəşə məruz qalacaq strukturun bərpası mənasız görünür, ancaq Ukraynanın müttəfiqlərinin indi görə biləcəyi işlər də az deyil. Müvəqqəti xarakter daşısa da, üzən körpülərin və digər həyati əhəmiyyətli infrastrukturların inşası milyonlarla pud taxılın Ukraynadan ixrac olunmasına kömək edə bilər.
Ukraynada kənd təsərrüfatı sahəsinin, fermerlərin bu il əkin üçün dəstəyə, habelə ABŞ prezidenti Cozef Baydenin administrasiyasının vəd etdiyi müvəqqəti taxıl anbarları tipində daha təhlükəsiz anbarlara ehtiyacı var.
Yaşayış massivlərinin abadlaşdırılması mümkün qədər sürətləndirilməlidir. Müharibə nəticəsində ölkə daxilində köçkün düşmüş insanlar və xaricdən geri dönən qaçqınlar üçün normal şərait yaratmaq üçün modul tipli prefabrik evlər quraşdırılmalıdır.
Hücumların kifayət qədər səngidiyi yerlərdə əcnəbi mütəxəssislər ərazilərin minalardan təmizlənməsinə kömək edə bilər (Ukrayna Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin hesablamasına görə, əkin torpaqlarının 30 faizi ya işğal altındadır, ya da o ərazilərdə hələ təhlükə sovuşmayıb). Minalar təmizlənməyincə, təhlükə tam sovuşmayınca bir çox ukraynalının evinə qayıtması mümkünsüzdür.
Xarici ölkələrin hökumətləri təxirəsalınmaz bərpa işlərindən əlavə gələcəkdə davamlı inkişafın təməlini qoya bilmək üçün də Ukraynaya indidən yardım etməlidir. Bu yardımlara iqtisadiyyatın diversifikasiya olunması, mədən yanacağından imtina edilməsi, nüvə qurğularının modernləşdirilməsi, bərpa olunan enerji mənbələrinin yaradılması və Ukraynanın Avropanın elektrik enerjisi şəbəkəsinə inteqrasiyası aiddir. Bütün bunlar həm də kiçik və orta biznesdən ötrü daha yaxşı maliyyə imkanlarının yaradılması deməkdir.
Yəqin ki, yenidənqurma prosesində ən böyük problem lazımi vəsaitin tapılması olacaq. Bərpa işlərinə ayrı-ayrı hökumətlər, beynəlxalq maliyyə institutları cəlb oluna bilər, ancaq ən məntiqlisi prosesə Avropa İttifaqının başçılıq etməsidir. Ukrayna artıq Avropa İttifaqı üzvlüyünə namizəddir.
Vəsaitlərin ayrılması zamanı bir neçə prinsip rəhbər tutulmalıdır. Əvvəla, kreditlər istənilən yardım paketinin bir hissəsi olsa da, Ukraynanı həddindən artıq borcla yükləmək düzgün deyil, əks halda bu, gələcəkdə böhran riskini artıra bilər.
Marşal Planında olduğu kimi, Ukraynanın bərpası da ilk növbədə qrant yardımları hesabına həyata keçirilməlidir. Ancaq bir şərtlə ki, həmin qrant vəsaitlərinin bir hissəsi Ukrayna hökumətinə və biznesinə çatsın.
Müharibənin danışıqlar yolu ilə həllinin istənilən variantında Rusiya uzunmüddətli bərpa xərclərinin ən azı onda birini ödəməli olacaq. Məsələn, İraq Birinci Körfəz müharibəsindən sonra Küveytə təzminat ödəmişdi. Hərçənd müsadirə edilmiş Rusiya aktivlərinin yenidən bölüşdürülməsi hüquqi baxımdan şübhəli və təhlükəli işdir.
Bu həftə Ukraynanın bərpası üzrə start götürən beynəlxalq konfrans tərəfdaşlara bu məsələləri müzakirə etmək və ən azı ümumi platforma və prioritetlər barədə razılığa gəlmək imkanı yaradır.
Nəhayət, bərpa səylərinə verilən ictimai dəstək Qərb hökumətləri qarşısında bir daha vəsaitlərin düzgün xərclənməsi tələbini qoyur. Məhkəmə və institusional islahatlar daha sabit biznes mühitinin təmin edilməsinə yardım göstərə və investorların geri dönüşünə stimul verə bilər. Antiinhisar komitəsinin fəaliyyəti və təkmilləşdirilmiş tənzimləmə mexanizmi oliqarxların prosesə təsirini azalda bilər.
Ukraynanın bərpası demokratik dünyada güclü birlik simvoluna çevrilə və gələcək təcavüzkarlara bir xəbərdarlıq olardı. Bu işə mümkün qədər tez başlamaq xərclərin, habelə tullantıların azaldılması və Ukrayna xalqının daha parlaq gələcəyinin təmin edilməsi yolunda həlledici məsələlərdən biridir.
Xəbərin oxunma sayı : 913
Dünya
Xəbərlər
-
Prezidentin açılışını etdiyi Hövsan stadionunda Ticarət Mərkəzi tikilir - İcazə sənədi yoxdur?
-
İnstaqramda kimlər nələr paylaşdı? - FOTOLAR
-
Bu gün bütün Yaxın Şərq üçün yeni başlanğıc olacaq - Tramp
-
Sabah bu ərazilərdə qaz olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
16 yaşlı qızın ana olması faktı üzrə istintaq başladı - Atanın kimliyi araşdırılır
-
“Azərbaycan regional diplomatiyada ön sıralardadır“ - Hikmət Hacıyev
-
Bakıda 276 min manatlıq qızıl oğurluğu: Aysel və Vüsal Zeynalovların məhkəməsi başladı
-
"Sədərək”də sahibkarlarla Agentlik əməkdaşları arasında gərginlik - VİDEO
-
İlham Əliyev Şarm əl-Şeyxdə Donald Trampla görüşüb - VİDEO
-
Moped idarə etmək üçün sürücülük vəsiqəsi tələb olunacaq - VİDEO
-
Ağdam-Hindarx yolunun tozu sakinləri çətin vəziyyətə salıb - VİDEO
-
Ərdoğan Meloniyə siqareti tərgirməyi tövsiyə edib - VİDEO
-
Enerji pasportu olan binalarda mənzillər bahalaşacaq - VİDEO
-
Keçmiş qayınatasını öldürüb, avtomobillə üstündən keçdi, qayınanasını bıçaqladı - TƏFƏRRÜAT
-
Ən çox şikayət olunan sığorta şirkətləri açıqlanıb - SİYAHI
-
Bakıda 276 min manatlıq qızıl oğurluğu: Aysel və Vüsal Zeynalovların məhkəməsi başladı
-
63 milyon manatlıq sifariş alan “universal“ şirkət: “Vest-LTD“nun sahibi kimdir?
-
Vitkoff və Putin arasında görüş 5 saat çəkibmiş - Tramp təfərrüatları açıqladı
-
“TikTok“ mübahisəsi qanla bitdi - TƏFƏRRÜAT
-
Dövlət Komitəsi dəbdəbəli ziyafətə 200 min xərcləyəcək - Pop müğənnisi, steyk..
-
“Yelo Bank” qırmızı zolaqdan çıxa bilmir - Müştərilərin ən çox şikayət etdiyi bankdır
-
SDU-ya 40 əcnəbi tələbə axtarılır - Bunu təşkil edənə isə 103 min manat veriləcək
-
“ABŞ ordusunda heç kimin xəyalına belə gəlməyən silahlar var“ - Tramp
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Vəzifəli şəxsin oğlu hoteldə öldü - Mingəçevirdə
-
Xanlar Ağalarov “Green Flag Award“ı necə əldə edib? - Milli Parka verilən mükafatın izi ilə
-
Azərbaycanda insanlar televiziyada ən çox nələrə baxırlar? - Siyahı
-
Benzin və dizelin bahalaşması əhalinin “cibinə” necə təsir edib? - Rəqəmlər
-
Maaşlarına görə 102-yə şikayət etdilər: “Zəfər-44 Construction“ 20 min cərimələndi
-
Prezident Misirdə Paşinyanla söhbətləşdi - FOTO
-
Azərbaycanda işlədiyi yeri əxlaqsızxana adlandıran qadına - Bu cəza verildi
-
Məhkəmə-Hüquq Şurasına yeni səlahiyyət verilir - Dəyişiklik
-
Bakıda satışa çıxarılan 9 milyonluq mənzilin 350 kv. eyvanı var - Fotolar
-
Prezident Yaxın Şərq Sülh Sammitində iştirak edir - FOTOLAR
-
70 nəqliyyat vasitəsi hərraca çıxarılacaq - Bu tarixdə
-
Bakıda üçtərəfli görüş keçirildi - FOTOLAR
-
“Müharibə bitdi, HAMAS razılaşmaya əməl edəcək“ - Tramp
-
Deputat partiyasından uzaqlaşdırıldı - Qüdrət Həsənquliyevdən açıqlama
-
Xocavənddə əməliyyat: Silah-sursat satmaq istəyən saxlanılıb
-
Prezident bu şəxsləri təltif etdi - SƏRƏNCAM
-
“Türkiyə fantastik idi, Ərdoğan da möhtəşəm işlər gördü“ - Tramp
-
Naftalan neftinin çıxarılması, emalı, saxlanılması qaydaları təsdiqlənib - Qərar
-
Azərbaycanda yenilik - Əlilliyin alınması asanlaşır
-
İsrail və HƏMAS arasında əsir mübadiləsi başladı - VİDEO
-
Xankəndi, Ağdərə və Xocalıda bu qədər əhali yaşayır - Açıqlama
-
Nazirlikdən xəbərdarlıq - Bu ərazilərdə partlayışlar olacaq
-
Qarabağa daha 980 ailə köçürülür - Bir ailənin daşınmasına 978 manat
-
“Vüsal 300“ ev dustaqlığına buraxıldı - Məhkəmədən qərar
-
“Pakistanla sülhün tərəfdarıyıq“ - Əfqanıstan XİN
-
Boşanma sonrası qətllərin sayı niyə artıb? - VİDEO
-
Yer kürəsində maqnit qasırğası başladı - XƏBƏRDARLIQ
-
“Putin Ukrayna ilə münaqişəni həll etməsə bu, onun üçün pis olacaq“ - Tramp
-
Azərbaycanda Çin avtomobilləri ucuzlaşdı - VİDEO
-
Məşhur müğənni keçmiş baş nazirlə öpüşərkən görüntüləndi - FOTO
-
Hövsanda kanalizasiya sularının dənizə axıdıldığı iddia edilir - VİDEO
-
Ev tikmək üçün payız-qış mövsümündə torpaq almaq daha sərfəlidir - VİDEO
-
Rəsul Quliyevin ailəsi 30 ildən sonra Bakıda - FOTOLAR
-
Nizami rayonunda ağacı hasarlayaraq MİS-ə anbar tikilib - VİDEO
-
Şərurlu İsfəndiyardan rəzil addım: “Gizli çəkiliş edib...” - VİDEO
-
Bakıdakı unikal limanda hansı işlər görülür? - Proseslə bağlı detallar
-
Madaqaskarda etirazçılar böyüyür - Hərbçilər də nümayişçilərə qoşuldu
-
“Taliban“dan fərqli olaraq, müki əhalini hədəfə almırıq“ - Pakistan XİN
-
Bakıda gömrük idarəsinin sabiq əməkdaşı qətlə yetirildi - Obyektinin qarşısında bıçaqlandı
-
“Azərbaycanda hüquqi dövlət quruculuğu dövlət siyasətimizin strateji prioritetlərindən biridir“ - Prezident
-
“Türkiyə Suriya ilə bütün sahələrdə əməkdaşlığı davam etdirir“ - Hakan Fidan
-
Yollarda görünüş məsafəsi məhdudlaşacaq - Xəbərdarlıq
-
Nazirlər və generallar beynəlxalq assambleyada - FOTOLAR
-
“Qarabağ“ dünya reytinqində: 14 pillə irəlilədi
-
Prezident İlham Əliyev Misirdə işgüzar səfərə getdi - FOTO
-
Müdafiə Nazirliyi həftəlik icmalını təqdim edib - VİDEO
-
“Rusiyada vurulacaq hədəfləri ABŞ müəyyən edir“ - “Financial Times“
-
“Ölkəmizin təhlükəsizliyini qorumaqda qərarlıyıq“ - Pakistan Prezidenti
-
Azərbaycanlı müğənni özünə saxta toy edib? - “Rəsmi nikahımız yoxdur!“ - VİDEO
-
“Tomahawk“ların mümkün tədarükü mövzusu narahatlıq doğurur“ - Peskov
-
Lənkəranda vəzifəli şəxs jurnalistə hücum etdi: “Taleh Qaraşovdan...”
-
“Pilgrim Education“ dələduzluğunun qurbanları - Dövlətin hüquqi tədbirlərinə ehtiyac var...
-
Bu məhsullar kəskin bahalaşacaq - Yeni rüsumlar...
-
Köməksiz vəziyyətdə qalanlar belə xilas edildi - VİDEO
-
Yağış yağacaq, şimşək çaxacaq - Sabahın havası
-
Ərəb dövlətləri illərdir İsraillə gizli əməkdaşlıq edirlər - “Washington Post“
-
Bəzi rayonlarda heyvanlar arasında yayılan xəstəlik nədir? - VİDEO
-
Tufan Sadıqov büdcədən 30 milyard mənimsəyib? - Yeni detallar
-
Prezident İlham Əliyev İspaniya Kralına məktub göndərib - MƏTN
-
Nə satıcılar, nə də terminallar qəbul edir... - 5 qəpik pul sayılmır?
-
Kürdlər və Dəməşq neft sazişi bağladı - Suriyada yeni mərhələ
-
Bakıda hamilə qadını döyən ərin məhkəməsi: “Yeməyə artıq duz atdı, mən də döydüm“
-
Azərbaycan Sülh Sammitinə dəvət olunub - “Axios“
-
Pakistandan Əfqanıstana zərbə - Sərhəddə 19 nəzarət-buraxılış məntəqəsini ələ keçirdi
-
“Bakıda 30 ildir hələ belə şey görməmişdik“ - Qurdlardan şikayət
-
DÇ-2026 seçmə mərhələsi: Türkiyə Bolqarıstanı, Norveç isə İsraili darmadağın etdi
-
Palma yağına tələbat niyə yüksəkdir? - Araşdırma
-
Qaydaları kobud şəkildə pozub sərnişinləri təhlükəyə atdı - Video
-
“Tərksilah məsələsi müzakirə mövzusu da deyil“ - “HƏMAS“ hərəkatı
-
Elektron imtahana keçid bizə nə verəcək? - ARAŞDIRMA
-
Yağışlar Qubada meyvə bağlarına ziyan vurub - Almanın kilosu 6-7 qəpiyə düşüb
-
Avtobuslarda “QR-kod“la ödənişlərdə əlavə pul çıxılır? - VİDEO
-
Xətai rayonunda yerləşən 242 saylı uşaq baxçası baxımsız vəziyyətdə - VİDEO
-
“Qəzzaya əvvəl mən, sonra siz gedəcəksiniz” - Ərdoğan
-
Avropa İttifaqı Tacikistanı ittiham etdi - Putini həbs etməyib
-
Yaşar Gülər Kərim Vəliyevlə birlikdə “Atəş sərbəst-2025“ təlimini izləyib - VİDEO
-
Sumqayıtda yaşayış binasında yanğın - Təxliyə olunanlar var
-
“Elit Apteklər şəbəkəsi”ndə özbaşınalıq - Kartla ödəyənlərə ayrı-seçkilik
-
“Tramp və Zelenski “Tomaqavk“ raketlərinin tədarükünü müzakirə ediblər“ - “Axios“
-
“Apple“ hakerlərə 5 milyon dollara qədər ödəyəcək - Səbəb nədir?
-
Qanunsuz əyləncənin qurbanları: Günahkar kimdir?
-
“Rusiyanın qazla bağlı mövqeyindən ciddi məyus olmuşuq“ - Serbiya Prezidenti
-
Azərbaycanda universitet bir sıra vəzifələrə işçi axtarır - SİYAHI
-
Şengen vizası almaq istəyənlərin NƏZƏRİNƏ
-
Bakıya gətirilən ətlər təhlükəlidir? - Araşıdrma
-
Aynur Dadaşova peşman olub Həyat yoldaşından ayrılmasına görə
-
KXDR “gizli silah”ını təqdim etdi - “Hvason-20” raketi nümayiş olundu
-
Bakı Mühəndislik Universiteti “Hyundai” alır - 85 min manata
-
Paytaxtın bu küçəsində birtərəfli hərəkət təşkil edildi - Video
-
İcra başçısının keçmiş müavini həbsdə qaldı - Hakim “yox“ dedi
-
Ceyhun Bayramovla Hakan Fidanla telefonda danışıb - Qəzza ilə bağlı müzakirə
-
Müğənnilər Afət Fərmanqızı ilə Vəfa Şərifova arasında qalmaqal: “Cavab verəcək“
-
Azərbaycanda bu şərab zavodları borc içindədir - SİYAHI
-
Rayonlarda yağış yağacaq - Sabahın hava proqnozu
-
Elvin Bədəlov Mbappeyə nə deyib? - Özü açıqladı
-
Mandatına vəzifəyə görə xitam verilən deputatlar - SİYAHI
TOP 10
ARXİV