![]() |
|














ABŞ “Ərəb NATO-su” yaratmaq istəyir?
Tarix 03.07.22, 14:00 |
|

Vaşinqton Yaxın Şərqdəki ən yaxın müttəfiqlərini səfərbər etmək istəyir, onlar da tarixi fürsətdən istifadə etməkdən çəkinmirlər. Amma ideyanın əleyhinə çıxanlar da var. Hər şey Baydenin regiona səfərindən sonra dəqiqləşəcək.
Bu barədə Kaspi qazetində məqalə dərc edilib.
Qərblə münasibətləri günbəgün pisləşən Rusiya sanksiyalara və hədələrə baxmayaraq, Ukraynada əməliyyatlarını davam etdirir. Görünən odur ki, iqtisadi sanksiyalar Rusiyaya real pul kütləsinin hərəkətini dayandırmağa gətirib çıxarmayıb. Qərb də Kremli təcrid planını reallaşdıra bilmir. Müharibənin davam etməsinə baxmayaraq, Avropaya gedən neft-qaz kəmərləri fəaliyyətdədir. Hətta Ukrayna özü də Rusiya qazının Avropaya nəqlini dayandırmayıb. Qərb, xüsusən də, Birləşmiş Ştatlar isə əlini yanına salıb durmaq niyyətində deyil. Onlar Rusiya ətrafında təcrid halqasını daha da gücləndirməyə çalışırlar. ABŞ prezidenti Co Baydenin yeni doktrinasında bu məsələlər də öz əksini tapıb. Əsas prioritet Rusiyanı təcrid etmək və ənənəvi müttəfiqlərindən uzaqlaşdırmaqdır. Yaxın Şərqdəki strateji müttəfiqləri ilə münasibətləri aktivlşdirməyi qarşıya məqsəd qoyan Bayden bölgəyə kritik səfərə hazırlaşır. Hətta bu səfəri bir çoxları “Yaxın Şərq NATO-su”nun (“Ərəb NATO-su” da demək olar) yaradılacağı istiqamətində ilk addım kimi qiymətləndirirlər. Səfər zamanı müvafiq razılaşmaların əldə edilməsi regional təhlükəsizlik üçün ciddi nəticələrə səbəb ola bilər.
Baydenin yeni doktrinasından gözləntilər
Beləliklə, prezident kürsüsünə əyləşdikdən sonra ilk dəfə Yaxın Şərqə səfər edəcək Ağ Ev rəhbəri iyulun 13-14-də İsraildə, iyulun 15-16-da Səudiyyə Ərəbistanında olacaq və Körfəz Əməkdaşlıq Şurası ölkələrinin sammitində iştirak edəcək. Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ), Qətər, Küveyt, Oman, Misir, İraq və İordaniya liderləri də bu sammitə qatılacaqlar. ABŞ-ın son illərdə Səudiyyə ilə münasibətləri bir sıra fikir ayrılıqlarına görə soyuq olub. Səudiyyə Ərəbistanının yüksək vəzifəli məmurlarının səudiyyəli jurnalist Camal Qaşıqçının qətlində əli olması ilə bağlı ittihamlar, həmçinin Baydenin prezidentlik kampaniyası zamanı bununla bağlı tənqidi sözləri yaddan çıxmayıb. Vaşinqtonun ikinci güclü ərəb dövləti - BƏƏ ilə münasibətləri də çox gərgindir. Ona görə də ABŞ-a indiki mərhələdə öz təhlükəsizliyini, iqtisadi və diplomatik maraqlarını effektiv şəkildə təşviq etmək üçün münasibətlərin yenidən qurulması lazım idi. Rusiyanın Ukraynaya qarşı silahlı təcavüzü bu prosesin sürətləndirilməsinə şərait yaradıb. İndi ABŞ Yaxın Şərqdəki ən yaxın müttəfiqlərini səfərbər etmək istəyir, onlar da tarixi fürsətdən istifadə etməkdən çəkinmirlər.
ABŞ lideri “Yaxın Şərq NATO-su” ideyası ilə gəlir
Yeri gəlmişkən, Bayden səfər ərəfəsində bölgədə ən yaxın müttəfiqi hesab olunan İordaniya liderinin dili ilə hədəfini açıqlayıb. Kral II Abdullah CNBC telekanalına müsahibəsində bildirib ki, İordaniya Yaxın Şərqdə NATO-ya bənzər hərbi ittifaqın yaradılması ideyasını dəstəkləyir: “Mən Yaxın Şərqdə NATO-nu ilk dəstəkləyənlərdən biri olacağam. İstərdim ki, regionun daha çox ölkəsi bu ittifaqda iştirak etsin”. Monarxın qeyd etdiyi kimi, təklif olunan ittifaqın baxışı aydın, rolu kifayət qədər konkret olmalıdır. Eyni zamanda, kral İordaniyanı NATO-nun tərəfdaşı adlandırıb və ölkəsinin onilliklər ərzində Şimali Atlantika Alyansı ilə fəal əməkdaşlıq etdiyini qeyd edib. Yaxın Şərq nizamlanmasından danışarkən o, Fələstin və İsrail arasındakı münaqişənin regionda əməkdaşlığa maneə ola biləcəyinə diqqət çəkib. “İki tərəfin (fələstinlilər və israillilərin) danışıqlardan imtinası regionda sabitliyi pozacaq və regional layihələrin həyata keçirilməsinə mənfi təsir göstərəcək”, - deyib. Qeyd edib ki, müdafiə alyansı konsepsiyası işlənib hazırlanmalıdır. “Missiyanın proqramı çox aydın olmalıdır. Əks halda, hamını çaşdıracaq”, - deyə kral bildirib. Onun sözlərinə görə, Yaxın Şərq ölkələri Ukraynada hərbi əməliyyatlar nəticəsində yaranmış problemləri neytrallaşdırmaq üçün fəaliyyətləri əlaqələndirməyə başlayır. Kral əmindir ki, münaqişənin nəticələri region dövlətləri arasında birliyin aktuallığını artırıb.
“Hizbullah” yeni təşəbbüsə qarşıdır
İordaniya liderinin yeni NATO-ya daha çox yerli oyunçuların qoşulmasının zəruriliyi ilə bağlı sözləri ərəb mediasında birmənalı qarşılanmayıb. Son illər yəhudi dövləti ilə rəsmi münasibətləri normallaşdırmaq istəyini ifadə edən ölkələrin sayının artmasına baxmayaraq, heç də hamı İsraillə müdafiə ittifaqı çərçivəsində əlaqələri rəsmiləşdirməyə hazır deyil. Fələstin dosyesi İsrailin qonşularının xarici siyasətinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir etməkdə davam edir.
“Yaxın Şərq NATO-su”nun yaradılması təşəbbüsü on ildən artıqdır müzakirə olunsa da, Ukraynadakı münaqişə onun aktuallığını daha da artırıb. “Ərəb NATO-su” konsepsiyası ilk növbədə İran iqtisadiyyatına “maksimum təzyiq” göstərmək, onun hərbi imkanlarının məkanını əhəmiyyətli dərəcədə daraltmaq ideyasına aludə olan Donald Trampın dövründə geniş müzakirə olunub. Öz növbəsində “Hizbullah” silahlı qruplaşması da "Yaxın Şərq NATO-su"nun yaradılması ideyasını tənqid edib. Təşkilatın baş katibinin müavini Şeyx Naem Qasim bəzi ərəb ölkələrinin İsraillə yeni hərbi ittifaqlar yaratmaq cəhdlərinə qarşı olduqlarını deyib.
“Ərəb NATO-su” reallaşacaqmı?
ABŞ Dövlət Departamentinin keçmiş xüsusi nümayəndəsi Frederik Hof xatırladır ki, NATO-nun Yaxın Şərq versiyasını yaratmaq cəhdlərinin başlanğıcı yetmiş il əvvələ gedib çıxır: “Əvvəlcə ABŞ Misirin regionda aparıcı rol oynamasına çalışdı. Böyük Britaniya isə İraqa üstünlük verdi”. Ekspert izah edir ki, bu təşəbbüs 1958-ci ilin iyulunda İraq çevrilişi ilə yekunlaşdı. Yerli əhəmiyyətli hərbi blok yaratmaq ideyasını yeniləmək üçün başqa bir cəhd, görünür, Vaşinqtondan deyil, regional paytaxtlardan gəlir. “Kral Yaxın Şərqdə NATO-ya dəstəyini ifadə etdi, lakin xəbərdarlıq etdi ki, missiya aydın olmalıdır. O, missiyanın nə ola biləcəyi barədə heç bir fikir bildirmədi. Bu, hazırda konsepsiyanın nə dərəcədə inkişaf etdiyi sualını doğurur”, - deyə ekspert bildirib. Hof qeyd edir ki, İordaniya kralı hazırda ölkəsini problemlər fırtınasından keçirməyə çalışır. “Ölkədə neft yoxdur, su çox azdır və çörək bişirmək üçün buğdaya ehtiyac var. Buğda da adətən Ukraynadan gəlirdi”, - ekspert izah edib. İstənilən halda, hər şey Baydenin səfərindən sonra bəlli olacaq. Yeni təşəbbüsün reallaşıb-reallaşmayacağını zaman göstərəcək.
Xəbərin oxunma sayı : 925
Dünya
Xəbərlər
-
Monika Belluççi məşhur jurnalın üz qabığında - Fotolar
-
Azərbaycan klublarının yay transferləri: Kim gəlir, kim gedir?
-
Ceyhun Bayramovla Pakistanlı həmkarı arasında telefonla danışığı olub - Müzakirə
-
“Demişdi ki, şah damarıma bıçaq soxaraq məni öldürəcək” - Namus, yoxsa mülk davası?
-
Nizami rayonunda uşaqların oyun meydançasını parkinqə çeviriblər - VİDEO
-
Qarpızlar sahələrdə qaldı - Yerində 5- 10 qəpiyə təklif olunur (VİDEO)
-
Həbsxanada atalığının zorladığı azyaşlı sığınacağa yerləşdirilib - Dövlət Komitəsi
-
Avropa 1940-cı illərdən bəri ən böyük təhdidlərlə üz-üzədir - Danimarka Baş naziri
-
Sabiq deputat Fəzail Ağamalı dələduzluqda ittiham olunur - Özü isə deyir ki...
-
Boşananlar niyə sistemdə evli kimi görünür? - AÇIQLAMA
-
Azərbaycan və Rusiya Fövqəladə Hallar nazirlikləri arasında fəaliyyət planı imzalanıb - FOTO
-
Zərərçəkənlər danışdı - Vardanyanın məhkəməsi
-
Pərvin barmağındakı üzükdən danışdı: “Bitən bitdi, gedən getdi”
-
Əli Əsədov Pakistan Milli Assambleyasının sədri ilə görüşdü - FOTO
-
Bakıda qadının evindən 10 kq narkotik aşkarlandı - VİDEO
-
“Xəbər bizi son dərəcə sarsıtdı“ - İlham Əliyev Trampa başsağlığı verdi
-
Nəsimi rayonu “Köhnə Təzə Bazar” da qanunsuz tikinti aparılır? - VİDEO
-
Müharibə vaxtı qonşu ölkələrin İsraillə hərbi əməkdaşlığı təsdiqlənməyib - Pezeşkian
-
Prezident İldırım Vəliyevə ali xüsusi rütbə verdi - Sərəncam
-
Ərdoğan Nəriman Cəlal və ailəsi ilə görüşdü - Fotolar
-
Bu şəxslərə diplomatik rütbələr verildi - SİYAHI
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Əməliyyat zamanı canlı yayım açan həkim barəsində araşdırma başlanılacaq - RƏSMİ
-
Bu rayonda 20 mindən artıq abonent qazsız qalacaq - Xəbərdarlıq
-
“Qapalı Mədəniyyət Evi, açıq bazar: Fəridə Babayeva işəgötürmə adıyla kimləri aldadıb?
-
Azərbaycanda suçiçəyinə yoluxma sayı artıb - RƏSMİ
-
14 il “iş“ almış şəxsi “azad etdirmək“ istədi, özü 2 il “iş“ aldı - Dələduzluq
-
Borclunun qazı nə vaxt dayandırıla bilər? - Yeni qanun hazırlanır
-
“Medianın inkişafında Ümummilli Lider Heydər Əliyevin rolu” adlı konfrans keçirilib - FOTOLAR
-
Yuyucu toz yerinə duz satılır? - Azad İstehlakçılar Birliyi araşdırma tələb edir
-
Trampdan Almaniyaya təklif: “Ukraynaya “Patriot” göndərin“
-
Bu şagirdlərə pulsuz məktəbli formaları veriləcək - Müqavilə
-
“Eurohome”da yerləşən “Keşlə” bazarında yararsız balıq məhsulları satılırmış - FOTOLAR
-
“Rusiya hazırdır, Ukraynanın cavabını gözləyirik” - Hakan Fidan
-
Vaxtından əvvəl pensiyaya çıxmaq istəyən rəisin başına iş gəldi - 14 300 manat vermişdi
-
Qarabağa səfərlərlə bağlı icazə prosedurları sadələşdirilir - Müddət 5 gün oldu
-
Texasda ştatında daşqın - Ölənlərin sayı 100-ü ötüb
-
Yeni şəxsiyyət vəsiqəsini almaq məcburidir? - Deputatlar açıqladı
-
Sabah yağış yağacaq - Çimərliklərdə temperatur necə olacaq?
-
Evimiz və ofislərimiz xaricdən izlənirmiş - DTX mühüm əməliyyat keçirdi
-
“Mən ləyaqətli ölümdən və ya şəhidlikdən qorxmuram“ - Məsud Pezeşkian
-
Azərbaycanda qaz və işıqla bağlı aylıq sabit tariflər - 1 manatı aşmayacaq
-
Bakıda magistral kəmər yenilənir - Su kəsiləcək
-
Parlament Naxçıvan Konstitusiyasına dəyişiklikləri QƏBUL EDİB
-
Tanınmış azərbaycanlı bəstəkar Türkiyədə buna görə ölübmüş - TƏFƏRRÜAT
-
Erməni kilsəsinin “azad edilməsinə“ şəxsən rəhbərlik edəcəm - Paşinyan
-
“Kiyevə silah tədarükünün dayandırılmasına görə məsuliyyət daşımıram“ - Tramp
-
Milli Məclisin iclası keçirilir - Gündəlikdə 15 məsələ var
-
“Bəzən diplomatik şəkildə və zarafatla deyirik ki...“ - Hikmət Hacıyev
-
Tanınmış iş adamının oğlu binadan yıxılaraq öldü - FOTO
-
Kredit faizləri bahalaşıb - Səbəb nədir? VİDEO
-
Hamilə qadınlar bu xidmətlərdən pulsuz yararlana bilərlər - TƏBİB
-
Albalı və gilas paytaxtda bahalaşıb - Qiymətlər
-
Bakıda avtobusla yük maşını toqquşub - VİDEO
-
Kəlbəcərdə hərbçilər qəzaya düşdü - Yaralılar var
-
“İranla bağlı sanksiyaları ləğv etmək istəyərdim” - Tramp
-
Bakının kirayə mənzil bazarında vəziyyət necədir? - VİDEO
-
Ebrunun mahnısının Nuridən oğurlandığı iddia edildi - VİDEO
-
Bakıda qadını öldürüb gölün sahilinə atdılar - Əri saxlanıldı
-
Hakan Fidan Lavrovla görüşdü - BRİCS sammitində
-
“İşğaldan əvvəl zəng vurub bizi təhqir edirdilər” - Məhkəmə+Fotolar
-
“MedEra Hospital”da falçı otağı: Elnur Əli həkimdirmi?
-
Abşeronda yaşayış binasında partlayış, xəsarət alanlar var - VİDEO
-
Rektor təyin olunan Nazim Pənahov kmdir? - DOSYE
-
Sabah bu ərazidə qaz təchizatı müvəqqəti dayandırılacaq - Xəbərdarlıq
-
`“Aztelekom“un sabiq sədrinin oğlu Alışanovun səsini gizli yazıbmış - Məhkəmədə üzə çıxdı
-
Ərdoğan DEM Partiyasının nümayəndələri ilə görüşdü - FOTO
-
“Xamenei inanır ki, amerikalı investorlar İrana gələ bilər“ - Pezeşkian
-
Deputata məxsus olduğu deyilən şirkətə 124 minlik sifariş - TENDER
-
Bəzi rayonlara leysan yağacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
Film istehsalı üçün çəkilmiş xərclər... - Hökumət yeni qərar verdi
-
DTX və DSX-dan birgə əməliyyat - Bunun qarşısı alındı
-
Rusiyada bu gün işdən çıxarılan nazir intihar etdib - Özünü güllələyib
-
Kosmetoloq Dr. Fateh Abbaslıdan tərbiyəsiz paylaşım - FOTO
-
Özünü Türkiyədən gələn vəkil kimi təqdim edib, türkcə danışıb - Azərbaycanda ŞOK dələduzluq işi
-
Rusiyalı nazir Bakıya gəldi - İkitərəfli görüşlər keçirək
-
“Azərbaycan Suriyaya qaz ixracına hazırdır“ - “Texniki imkanlar və resurslar mövcuddur“
-
Bu quruma rəis və rəis müavini təyin olundu - FOTO
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
MİDA tikdiyi binadan kirayə götürdüyü mənzili satdı - MƏHKƏMƏ İŞİ
-
Azərbaycanda bu müəllimlər 2250 manat alacaq - SİYAHI
-
İş yerində baş verən qanlı qətl - Bıçağı sinəsinə vurmuşdu
-
“Moskva ilə Bakı tərəfdaş və müttəfiq olaraq qalmalıdır“ - Kreml
-
Ödənilə bilməyən bu borcları dövlət qaytaracaq - Qanun dəyişir
-
“Azərişıq” bu şübhəli şirkətə 1 ayda 26,3 milyonluq sifariş verib - TENDER
-
Vərəsəliklə bağlı yeni qaydalar - Prezident təsdiqlədi
-
“Saakaşvili əfv edilməyəcək“ - Şalva Papuaşvili
-
Xanımla videosu yayılan təşkilat rəhbəri şikayətçidir - “Qudurmusuz”
-
Nizami rayonunda Heydər Əliyev parkının ərazisi kimə satılıb? - VİDEO
-
Prezident yeni rektor təyin etdi - SƏRƏNCAM
-
Müharibədən sağ qayıdan qazi “tükdönmə” əməliyyatından öldü - VİDEO
-
Kamran Əliyev vətəndaşları qəbul edəcək - Bu tarixdə
-
24 yaşlı gəlin öldürüldü, qayınanası yaralandı - Şübhəli qayınatadır
-
Yağış yağacaq, şimşək çaxacaq - Sabahın havası
-
Rusiyada azərbaycanlılara qarşı YENİ təzyiq: İşçilər yataqxanadan çıxarılır
-
Türkiyə ordusuna şəhid sayı 12-yə yüksəldi - Metan qazı faciəsi
-
“Gürcüstan hökumətinə qarşı şantaj siyasəti aparılıb“ - Kobaxidze
-
Bu müəllimlərə 2250 manat veriləcək - SİYAHI
-
Magistraturaya qəbul olmaq istəyənlərin nəzərinə: İyulun 13-dək...
-
Qeyri-rəsmi nikahdan doğulan uşaqların sayının bölgələrdə çoxluğunun səbəbi nədir? - VİDEO
-
Ukrayna Almaniyadan bu silahları istəyib - Siyahı yayımlandı
-
Prezidenti İlham Əliyev qəbul keçirdi - FOTOLAR
-
“Narahatlığa heç bir əsas yoxdur” - MN-dən əhaliyə çağırış
-
Aeroport yolunun ortasında dayandı, qəzaya səbəb oldu - VİDEO
-
Bakı Limanına yeni baş direktor təyin edildi - Dosye
-
Xaricdən məhsul gətirənlərin nəzərinə! - VİDEO
-
“Ukraynaya çox kömək edirəm, amma...“ - Tramp
-
Azərbaycanda bu valyutalar UCUZLAŞDI
-
Beyləqanda ustalar hündürlükdən yıxıldı - Biri öldü
-
Türkiyə ordusuna şəhid sayı 8-ə yüksəldi - Metan qazı faciəsi
-
Yasamalda yeni binanın tikintisi təhvil verilmir - Sakinlərdən şikayət (VİDEO)
-
Xankəndidə möhtəşəm beynəlxalq tədbir
-
Azərbaycan üçün önəmli regional əməkdaşlıq platforması
-
Nəsrin Bodrumda transparan libası ilə diqqət çəkdi - FOTOLAR
-
“ABŞ və İsrail İrana hücuma görə məsuliyyət daşımalıdır“ - Nazir
-
Bakıda kanalizasiya suları birbaşa dənizə axıdılır - VİDEO
-
Naxçıvanda min bir dərdə dərman olan suyun sirri nədir? - VİDEO
-
Azərbaycanda torpaqların kadastrının dronlarla xəritələnməsi təklif edilir - VİDEO
-
BRİKS liderlərindən İsrailə sərt tələb: “Qoşunlarını dərhal Suriyadan çıxar”
-
ECO-nun Zirvə görüşü yeni reallıqların, uğurların təqdimatıdır
TOP 10
ARXİV