![]() |
|














Müstəqilliyimiz əbədi, sarsılmaz və dönməzdir!
Tarix 26.05.23, 11:19 |
|

Şanlı tariximizə qızıl hərflərlə yazılmış 28 May - Müstəqillik Günü xalqımız üçün müqəddəs gün olmaqla yanaşı hər bir Azərbaycan vətəndaşının qürur günüdür. XIX əsrin əvvəllərində itirilmiş dövlət müstəqilliyini bərpa etmək arzusu ilə yaşayan Azərbaycan xalqı yüz il sonra tarixi fürsətdən məharətlə yararlandı. 1918-ci ilin mayında müsəlman Şərqində ilk demokratik respublika qurmaqla Azərbaycan xalqı öz dövlətçilik ənənələrini yenidən bərpa etdi. Heç şübhəsiz, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması xalqımızın müstəqilliyə qovuşması baxımından mühüm tarixi hadisə idi.
Məhz, 1918-ci il mayın 28-də mürəkkəb siyasi hərbi-şəraitdə əsarət altında yaşayan, tarixi, mədəniyyəti, dili, dini sıxışdırılan Azərbaycan xalqı özünün və Şərqin ilk demokratik, hüquqi, dünyəvi və parlamentli respublikasını yaratmışdır. 1918-ci il mayın 27-də Zaqafqaziya Müsəlman Şurası özünü Azərbaycan Milli Şurası elan etdi. Bununla da, əslində Azərbaycanın tarixində parlamentli respublikanın bünövrəsi qoyulmuş oldu. Mayın 28-də Həsən bəy Ağayevin sədrliyi ilə Azərbaycan Milli Şurasının tarixi iclası keçirildi. Tiflisdə keçirilən həmin iclasda 6 maddədən ibarət İstiqlal Bəyannaməsi (Əqdnamə) qəbul edildi. Milli Şuranın 44 üzvündən 26-sının imzaladığı Dövlət müstəqilliyi haqqında Bəyannamə ilə türk-müsəlman dünyasında ilk parlamentli respublikanın əsası qoyuldu və Fətəli xan Xoyskinin sədrliyi ilə müvəqqəti hökumət formalaşdırıldı.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurulması xalqımızın həyatında yeni bir mərhələnin başlanğıcı oldu. Məlum olduğu kimi, müstəqilliyin ilk aylarında Azərbaycan hökuməti Gəncədə yerləşmişdi. Çünki həmin dövrdə ölkənin mərkəzi başda olmaqla, ölkənin bir çox strateji məntəqələri işğal altında idi. Müstəqilliyin elanından sonra Qafqaz İslam Ordusunun və Azərbaycan Ordusunun birgə hərbi əməliyyatları sayəsində cəbhəboyu erməni-bolşevik ordusu darmadağın edildi və 1918-ci il sentyabrın 15-də Bakı daşnak-bolşevik işğalından azad olundu. İki gün sonra Azərbaycan hökuməti Gəncədən Bakıya köçdü. F.Xoyskinin müraciətinə əsasən, noyabrın 16-da Milli Şura yenidən fəaliyyətə başladı. Milli Şuranın noyabrın 19-da keçirilən iclasında Azərbaycan parlamentində ölkədə yaşayan bütün nümayəndələri təmsil olunması və qanunverici orqanın 120 nəfərdən ibarət olması qərara alındı.
1918-ci il dekabrın 7-də saat 13-də Hacı Zeynalabdin Tağıyevin Qızlar məktəbinin binasında Azərbaycan parlamentinin təntənəli açılışı oldu. Bütün müsəlman Şərqində demokratik prinsiplər əsasında formalaşdırılmış ilk parlamentin sədri o dövrdə bütün Rusiya müsəlmanlarının lideri hesab olunan Əlimərdan bəy Topçubaşov seçildi.
Sözsüz ki, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradılması ilə dövlətçilik tariximizdə yeni səhifə açıldı. Cümhuriyyət hökuməti və parlamenti mövcud olduqları müddətdə fəaliyyətlərini daha çox sosial-iqtisadi və maliyyə problemlərinin həllinə, ölkənin ərazi bütövlüyünü təmin etməyə, vətəndaşların hüquqlarını qorumağa, dövlətin demokratik və hüquqi əsaslarını möhkəmləndirməyə, Cümhuriyyətin dünya dövlətləri tərəfindən tanınmasına nail olmağa, xarici ölkələrlə siyasi, iqtisadi və ticarət əlaqələri yaratmağa yönəltmişdi.
Buna baxmayaraq, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin başlıca məqsədi onun müstəqilliyinin tanınmasına nail olmaqdan ibarət idi. Ə.M.Topçubaşovun rəhbərlik etdiyi Parisdəki Azərbaycan nümayəndə heyəti bu məqsədlə çoxtərəfli görüşlər keçirdi. Nəhayət, 1920-ci il yanvarın 11-də Paris Sülh Konfransında Azərbaycanın müstəqilliyi de-fakto tanındı. Bu əlamətdar hadisə ilə bağlı yanvarın 14-də bütün Azərbaycan ərazisində bayram şənlikləri və Azərbaycan parlamentinin xüsusi iclası keçirildi. Ə.M.Topçubaşov parlamentin süqutunadək Azərbaycana qayıda bilməsə də, qiyabi olaraq axıradək parlamentin sədri vəzifəsini daşıdı.
1920-ci il aprelin 8-də keçirilən parlament iclasında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Qərbi Avropa dövlətləri və Amerikada diplomatik nümayəndəliklərinin təsis edilməsi haqqında qanun layihəsi müzakirə olundu. Böyük Britaniya, Fransa, İtaliya, ABŞ, İsveçrə, Polşa, Latviya, Litva, Estoniya, Finlandiya, Ukrayna, Rumıniya, Almaniya və Rusiyada diplomatik nümayəndəliklərin açılması haqqında qanun qəbul edildi. Həmin dövrdə Bakıda 20-dən çox ölkənin diplomatik missiyaları fəaliyyət göstərirdi.
Lakin həmin vaxt Rusiya qoşunları Azərbaycanın şimal sərhədlərində cəmləşmiş, xarici təhlükə ilə yanaşı, aprel ayının əvvəllərindən başlanan hökumət böhranı Azərbaycanda siyasi vəziyyətin daha da gərginləşməsinə səbəb olmuşdu. Buna görə də Azərbaycan parlamenti 1920-ci il aprelin 27-də keçirilən sonuncu iclasında Rusiyanın hərbi müdaxiləsi nəticəsində fakt qarşısında qalaraq hakimiyyətin bolşeviklərə təhvil verilməsi barədə qərar çıxardı. 28 aprel 1920-ci ildə süqut etsə də, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti xalqımızın azadlıq hərəkatı tarixində dərin iz buraxdı.
Sevindirici haldır ki, XX əsrin sonunda Azərbaycan yenidən öz dövlət müstəqilliyini bərpa etdi. 1991-ci il oktyabrın 18-də "Azərbaycan Respublikasının Dövlət müstəqilliyi haqqında" Konstitusiya Aktı qəbul olundu. Konstitusiya aktında 1918-ci il 28 may tarixli İstiqlal Bəyannaməsinə və "Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyini bərpa etmək haqqında" Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 1991-ci il 30 avqust tarixli Bəyannaməsinə istinad olunmuş, Azərbaycan Respublikasının Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin varisi olduğu təsbit edilib. 1991-ci il dekabrın 29-da ümumxalq referendumunda Azərbaycan xalqı ölkənin müstəqilliyinə və suverenliyinə səs verərək, bir daha müstəqillik ideyalarına sadiqliyini göstərib.
1993-cü ildə Ümummilli Lider Heydər Əliyev hakimiyyətə qayıtdıqdan sonra xalqın milli müstəqillik ideyalarının reallaşdırılması istiqamətində məqsədyönlü addımlar atılıb, Azərbaycanın dövlətçilik ənənələri bərpa edilib.
Lakin 1991-1994-cü illərdə Ermənistan havadarlarının hərbi-siyasi dəstəyi ilə Azərbaycan ərazisinin 20 faizini işğal etməsi ölkənin əsas problemi olaraq qalırdı. Nəhayət, 2020-ci il sentyabrın 27-də başlanan və 44 gün sürən İkinci Qarabağ müharibəsi nəticəsində torpaqlarımız işğaldan azad edildi, işğalçı Ermənistan kapitulyasiya aktını imzalamağa məcbur oldu. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin varisi olan müasir Azərbaycan Respublikası ərazi bütövlüyünü bərpa edərək dünyaya öz qüdrətini göstərdi.
Bu baxımdan, dövlətçilik tariximizdə müstəsna əhəmiyyətli müstəqilliyin əldə edilməsi və bərpası kimi tarixi günlərin onların mahiyyəti və məzmununa uyğun daha dəqiq ifadə olunması zərurəti meydana çıxdı. Ona görə də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev 15 oktyabr 2021-ci ildə "Müstəqillik Günü haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu"nu imzalayıb. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 94-cü maddəsinin I hissəsinin 1-ci bəndinə əsasən Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi 1918-ci il mayın 28-də İstiqlal Bəyannaməsi ilə Azərbaycan Respublikasının Dövlət Müstəqilliyinin elan olunduğu, 1991-ci il oktyabrın 18-də isə "Azərbaycan Respublikasının Dövlət Müstəqilliyi haqqında" Konstitusiya Aktı ilə dövlət müstəqilliyimizin bərpa olunduğu nəzərə alınaraq mayın 28-i Müstəqillik Günü, oktyabrın 18-i isə Müstəqilliyin Bərpası Günü elan olunub.
Beləliklə, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti cəmi 23 ay mövcud olmasına baxmayaraq, milli dövlətçilik tariximizdə silinməz izlər qoymaqla, sübut etdi ki, Azərbaycan xalqı müstəqil yaşamağa, öz dövlətçilik ənənələrini bərpa etməyə və yaşatmağa qadirdir.
Müstəqilliyə 105 il əvvəl qovuşmuş Azərbaycan Respublikası bu gün dünyanın inkişaf etmiş dövlətlərindəndir. Bunu Müzəffər Ali Baş Komandanımız cənab İlham Əliyevin rəhbərlik etdiyi, bu günki Müstəqil Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq nüfuzu, gücü və qüdrəti təsdiq edir.
Fatimə Məmmədova
Xəbərin oxunma sayı : 259
loading...
Sosial
Xəbərlər
-
Kadırovun qızına Çeçenistanda yüksək vəzifə verildi - FOTO
-
“AQUAVITA“- da qalamqal - Sürücülər işə çıxmaqdan imtina edib
-
Daha 5 şəhidimizin kimliyi müəyyənləşdi - SİYAHI
-
Bir qrup hərbi qulluqçu tərxis olunub - VİDEO
-
Azərbaycanda xəstələrə dərmanlar pulsuz veriləcək? - RƏSMİ AÇIQLAMA
-
Bu gündən hava dəyişəcək, güclü külək əsəcək, dolu düşəcək - XƏBƏRDARLIQ
-
Pentaqonun Ukraynaya silah üçün ancaq 5,2 milyard dolları qalıb - WSJ
-
ABŞ-nin senatoru təyyarə qəzasına uğrayıb - Siyasətçi ailəsi ilə birgə həlak olub
-
“Taliban”dan “cadugərlər”ə qarşı tədbirlər: Yüzlərlə insan saxlanıldı
-
“Bloomberg” Britaniya baş nazirinin seçkiləri uduza biləcəyindən yazdı: “Onun məğlubiyyətinə hazırlaşırlar”
-
Müstəqil Azərbaycan dövləti üçün qurtuluşa gedən yol
-
Ən güclü məşqçilər hansı ölkədədir? - Mourinyu aydınlıq gətirdi
-
Ali məktəblərimiz rəqabətə tab gətirmirlər? - VİDEO
-
“Evimiz-İpolteka Şirkəti” MMC-nin ipoteka dələduzluğu: 250 mindən çox pul mənimsənilib
-
“Qarabağdan çıxmaq istəyən insanları saxlaya bilmərik” - Lavrov
-
Yeddi erməni vətəndaşlıq üçün Azərbaycana müraciət edib - FOTO
-
Bakıda qadınların “ürəyinə“ yol tapan Elman Eminov kimdir? - Brilyantlar, qızıllar, pullar... (VİDEO)
-
“Moskva Qarabağda vəziyyəti sabitləşdirmək üçün Bakı ilə işləyir“ - Lavrov
-
“Xənkəndidə Rusiya-Azərbaycan birgə patrulu snayper silahından atəşə tutulub” - Rusiya MN
-
Qarabağda müsadirə edilmiş döyüş texnikası, silah-sursatın SİYAHISI
-
Maşınları dəyərindən ucuz qiymətə satışa çıxardı, beh alıb aradan çıxdı - VİDEO
-
“Cəbrayılda 32 yaşayış binasının inşası nəzərdə tutulub“ - MİDA
-
Kəlbəcərdə mövqelərimiz atəşə tutulub - RƏSMİ
-
“Yaxın vaxtlarda “Akınçı“ PUA-ları Azərbaycana təhvil veriləcək” - Selçuk Bayraktar
-
“Qarabağda Azərbaycan manatının tam tədavülə keçməsi təmin edilir“ - Prezident Administrasiyası
-
Elm və Ali Təhsil üzrə Dövlət Agentliyinə direktor təyin olunub - Nazirdən ƏMR
-
“1 milyondan çox minanı təmizləmək üçün 50 ildən çox zaman lazımdır” - Emin Hüseynov
-
“Əl-Qaidə” xüsusi təyinatlılarının rəhbərinin həyatına qəsd edib - Yəməndə
-
Prezident İlham Əliyev Anqlikan Kilsəsinin dini rəhbərini qəbul edib - VİDEO
-
3 oktyabr 1993-cü il tarixi qurtuluşa aparan yolun ilk pilləsi olmuşdur
-
Buraxılış kartı veriləcək taksilər üçün tələblər açıqlanıb
-
Xarici media nümayəndələri Xocalıda narkotik plantasiyasının aşkarlandığı əraziyə gəliblər - FOTOLAR
-
Azərbaycanda son bir həftədə 380 nəfər COVID-19-a yoluxub, 11 nəfər ölüb - FOTO
-
Qarabağın erməni sakinlərinin reinteqrasiyası ilə bağlı görülən işləraçıqlanıb - RƏSMİ
-
Turizm sahəsində fərqlənən bir qrup şəxs təltif edilib - SƏRƏNCAM
-
“Nar” metroda şəbəkəsini gücləndirir
-
Xocavənddə 4 körpüyə partlayıcılar quraşdırılıbmış... – Fotolar
-
Oman körfəzində əməliyyat: Altı ton narkotik müsadirə edilib
-
Koronavirus “sürprizlər“ edəcək - Xəbərdarlıq
-
Avtoritar idarəçilik çökür - “Vaşinqton Post”
-
Xankəndidə radio-televiziya yayımı bərpa olunur - Nazirlikdən açıqlama
-
İrandan gətirilən 24 kq narkotik aşkarlanıb, 7 nəfər tutulub - VİDEO
-
Zəngilan Konqres Mərkəzi belə tikilib - VİDEO
-
Xocalıda narkotik plantasiyası aşkarlanıb - FOTO
-
Peşə Təhsili üzrə Dövlət Agentliyinə direktor təyin olunub - Nazirdən ƏMR
-
İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva ICESCO-nun Baş direktoru ilə görüşüblər - FOTO
-
Bakıda yağış, bölgələrdə leysan gözlənilir - Sabahın havası
-
“Təəssüf ki, Azərbaycanda hər təşkilat özünə uyğun qiymət müəyyənləşdirir“ - Deputat
-
Deputat Ağalar Vəliyev Qanlıgöl sakinlərinə qan uddurur - VİDEO
-
Ötən il bəraət almışdı - bu dəfə 10 il həbs cəzası verildi
-
MİT Suriyada əməliyyat keçirib - PKK-nın “rəhbər şəxsi“ məhv edilib
-
“Biz şəhidlər verərək BMT-nin qətnamələrinin icrasını təmin etdik“ - Prezident İlham Əliyev
-
Pensiyalarla bağlı sevindirici xəbər - Artım bu qədər olacaq
-
Bakıda 74-cü Beynəlxalq Astronavtika Konqresinin açılış mərasimi keçirilir - Prezident çıxış edib
-
“Azərbaycanın əsrlər boyu çoxmillətli, çoxdinli, çoxkonfessiyalı cəmiyyəti olub“ - Prezident
-
“Ulu Öndər Heydər Əliyev - xilaskar və böyük strateq!“
-
Milli Məclisdə payız sessiyasının ilk iclası başladı - Gündəlikdə olanlar
-
“Bu, Azərbaycanın malik olduğu geniş beynəlxalq dəstəyin təzahürüdür“ - Prezident
-
Türkiyənin iki əyalətində antiterror əməliyyatı keçirilib - 20 nəfər saxlanılıb
-
“Müxtəlif münaqişələrdən çıxan xalqımız üçün bu günlər çox önəmlidir“ - Prezidentin köməkçisi
-
Xaçaturyanın məhkəməsi başlayır - 59 nəfər zərərçəkmiş var
-
“Bayden ən yaxşı vaxtında belə ağıllı deyildi” - Tramp
-
“Türkiyə Avropa İttifaqından artıq heç nə gözləmir“ - Ərdoğan
-
Ən güclü məşqçilər hansı ölkədədir? - Mourinyu aydınlıq gətirdi
-
Rus oliqarxının əsirliyindəyəm - Saakaşvili
-
“Castin Trüdo Kanadada söz azadlığını məhv etməyə çalışır“ - İlon Mask
-
Ümummilli Lider Heydər Əliyev öz xilaskarlıq missiyasının öhdəsindən yüksək səviyyədə gəlmişdir
-
Türkiyədən terror aktına cavab: Çoxlu sayda PKK-çı məhv edildi
-
İlk sevgisindən danışdı: “Münasibətimiz boyunca hər gün...“
-
Demoqrafik fəlakətə doğru... - ARAŞDIRMA
-
“Nar” şəbəkəsi Xankəndi şəhərində
-
Azərbaycanda sement bahalaşdı - VİDEO
-
Britaniya müdafiə naziri: “Döyüş təyyarələri Polşaya enib”
-
40-dan çox şəxsə saxta sənədlə torpaq satıldı - KURYOZ DƏLƏDUZLUQ
-
Avropanın ən böyük qaz yatağında hasilat DAYANDIRILIB
-
Plastik zibil qabları nə qədər etibarlı və təhlükəsizdir? - ARAŞDIRMA
-
Blinkendən Ankaradakı terror aktı ilə bağlı bəyanat - FOTO
-
Messi ailəsilə ilə azərbaycanlı iş adamının səmimi görüntüləri yayıldı – VİDEO
-
Gürcüstan polisi erməni diasporasının Azərbaycana qarşı təxribatına icazə verməyib - FOTOLAR
-
Varşavada miyondan çox insan küçələrə axışdı - VİDEO
-
Kənd təsərrüfatı ilə bağlı müəyyən güzəştlər ediləcək? - ARAŞDIRMA
-
“Azərbaycan ərazisi Qarabağ 30 illik işğaldan sonra azadlığa qovuşub” - Ərdoğan
-
Xankəndidəki qalmaqallı abidə: Müəllifi kimdir, necə tikilib?
-
Prokurorluq orqanlarının xidməti fəaliyyətdə fərqlənən əməkdaşları mükafatlandırılıb - FOTOLAR
-
“Bu, terrorçuların son çırpıntılarıdır” - Ərdoğan
-
Azərbaycan həkimləri Xankəndidə işə başladılar - VİDEO
-
“Qarabağda etnik təmizləmə və soyqırımı həyata keçirilmir“ - Hikmət Hacıyev
-
Beyləqanın kəndlərində həyətyanı sahələri su basıb - FOTO/VİDEO
-
DMX və ƏƏSMN əməkdaşları Xankəndidə fəaliyyətə başladılar - FOTO
-
BMT nümayəndələri “Laçın” sərhəd-keçid məntəqəsinə baxıblar - FOTO
-
Qarabağ erməniləri öz müqəddəratlarını müəyyən etdilər - VİDEO
-
Xocavənddə Azərbaycan bayrağı dalğalandırıldı - VİDEO
-
İtkin Natiqin hekayəsi, şəklini “tanımayan“ Balasanyan: “Doğradılar...“ - ŞOK
-
Bəzi yollarda görünüş məsafəsi məhdudlaşacaq - Xəbərdarlıq
-
Xankəndidə tələ qurğular, silah-sursat aşkarlandı – Fotolar
-
BDU yanğından mühafizəyə 3,3 milyon manat verir – Tender
-
“İşğaldan azad olunan ərazilərdə kosmik müşahidələr artırılmalıdır” - Vüqar Bayramov
-
Leysan, dolu, qar – Sabahın havası
-
Müdafiə Nazirliyi həftəlik icmalını təqdim etdi - VİDEO
-
“İran tərəfi Fərid Səfərli ilə bağlı məsələyə bir daha baxacaq” - Kamran Əliyev
-
Şəhid Vüsal Orucov Qusarda dəfn olundu - FOTOLAR
-
Boşanmalar çoxalır, nikahlar azalır, qocalma sürətlənir: Çıxış yolu nədir?
-
Pomidoru qəfil bahalaşdıran nədir? - ARAŞDIRMA
-
Türkiyə DİN-in binası yaxınlığında partlayış baş verib - Ölən və yaralılar var
-
“300-dən çox erməni separatçısı beynəlxalq axtarışa verilib“ - Baş prokuror açıqladı
-
“ATİ-nin intihar hücumunda əli var“ - Pakistan DİN
-
Pula qənaət etməyin ən effektiv yolları açıqlandı - FOTO
-
BMT-nin missiyası Qarabağa gəlib - FOTOLAR
-
“Xankəndi şəhərində müvafiq tibbi xidmətlərin təşkilinə başlanılıb“ - Prezident Administrasiyası
-
İlon Maskın atası: “Oğlumun bioqrafiyası cəfəngiyyatdır”
-
“Azərbaycan Qarabağın 30 il əvvəlki kimi çiçəklənən dinc regiona çevrilməsini istəyir” - Hikmət Hacıyev
-
Prokurorluq orqanlarının yaranmasından 105 il ötür
-
Arıqlamaq üçün mədəkiçiltmə əməliyyatı keçirən məşhurlarımız - SİYAHI
-
Zaqatalada qumbara partladı - Vətən müharibəsi iştirakçısı öldü
-
Mənzillərini kirayə verən qadını sirrini açdığı üçün öldürdü - CİNAYƏT İŞİ + VİDEO
-
Bu gün şəhid olan hərbçimizin FOTOLARI
-
Taksi fəaliyyəti ilə məşğul olanların nəzərinə - Yeni qanun sabahdan qüvvəyə minir
-
Ağ Evdə gerisayım başladı: ABŞ hökuməti fəaliyyətini dayandıra bilər
-
Daha bir briqada Xankəndiyə yola salındı - VİDEO
-
Bayrağı Riad Əhmədovun xanımına Əli Nağıyev təqdim etdi - VİDEO
TOP 10
ARXİV