Qarşıdurma xətləri

- Rusiya-Ukrayna müharibəsi artıq yeni mərhələyə qədəm qoyub. Kiyev xeyli müddətdir vəd etdiyi “sürpriz”i reallaşdıraraq aktiv hərbi əməliyyatları Rusiya ərazisinə keçirməyi bacarıb. Müharibənin bu yeni fazasının məqsədi (danışıqlar öncəsi mövqelərin gücləndirilməsi) aydın olsa da, mümkün nəticələri hələ ki bəlli deyil. Əgər Rusiya silahlı qüvvələri öz ərazisindən Ukrayna ordusunu sıxışdırıb çıxarmaqda çətinlik çəkərsə, Kremlin taktiki nüvə silahına əl atacağı istisna deyil.

- İsrail-İran mübarizəsinə çevrilmiş Yaxın Şərq münaqişəsi Tehranda HƏMAS liderinin öldürülməsilə yeni eskalasiya dövrünü yaşayır. Bugünlərdə İranın İsrailə gözlənilən cavab zərbəsinin miqyası bölgədə hadisələrin sonrakı inkişaf ssenarisi baxımından mühüm əhəmiyyət daşıyır. Digər tərəfdən, Təl-Əviv regionda Tehranın dəstəklədiyi qüvvələrə qarşı fəal addımlar atır. Fələstində HƏMAS-ın dayaqlarını sarsıdan İsrail, Livanda “Hizbullah”a qarşı oxşar hərbi əməliyyata hazırlaşır.

- Yuxarıda qeyd edilən hər iki istiqamətə diqqətlə nəzər saldıqda, burada qlobal qarşıdurmanın ana xətti sayılan ABŞ-Çin mübarizəsi bu və ya digər şəkildə özünü büruzə verir. İlk iki xətdən fərli olaraq, üçüncü xətt arxa fonda qalır və nisbətən passiv xarakter daşıyır. Vaşinqtonla Pekin siyasi və iqtisadi sahədə bir-birilə açıq şəkildə toqquşmaya getsələr də, hərbi müstəvidə üçüncü tərəflərin vasitəsilə münasibətlərini aydınlaşdırmağa üstünlük verirlər.

Mövcud vəziyyət yaxın aylarda daha çox insan tələfatı ilə müşayət olunacaq hərbi toqquşmaların mümkünlüyündən xəbər verir. Çünki artıq qırmızı xətlər keçilib və tərəflərdən hər biri maksimum ilin sonunadək vaxtı olduğunu yaxşı anlayır.

Qlobal qarşıdurmanın bu həddə çatması Azərbaycana da təsirsiz ötüşmür. Dünya miqyasında müşahidə edilən eskalasiya şəraitdə Bakı ilk növbədə qarşıdurmanın tərəfləri arasında qalmamağa, mübarizə meydanına çevrilməməyə çalışır. Belə aqibətlə üzləşməmək üçün Azərbaycanın iki çıxış yolu var:

- Bunlardan birincisi “taym-aut” götürməklə gözləmə mövqeyi tutmaq və fəal addımlardan çəkinməkdir. Lakin həm günümüzün, həm də regionumuzun reallıqlarını nəzərə alsaq, bu mümkünsüz görünür;

- İkincisi isə zərgər dəqiqlikli diplomatiyadır ki, Bakı bunu bacardığını artıq dəfələrlə sübut edib. Unutmayaq ki, Azərbaycanın münaqişə tərəflərindən hər biri ilə özünəməxsus münasibətləri mövcuddur.

- Azərbaycan Şimal-Cənub, Şərq-Qərb dəhlizləri, eləcə də neft, qaz və yaşıl enerji layihələrindən maksimum şəkildə istifadə etməlidir;

- Ölkənin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün Azərbaycan təklikdə deyil, onunla həmfikir və eyni vəziyyətdə olan digər dövlətlərlə birlikdə çalışmalıdır.

"Cənubi Qafqaz Tədqiqatlar Mərkəzi"