Azərbaycan məhz bu porsseslə barışmadığı üçün Ermənistanla 44 günlük müharibə apardı və müharibə nəticəsində qarşı tərəf Rusiyanın vasitəçiliyi ilə məğlubiyyəti qəbul etdi, bəzi işğalda olan əraziləri də qısa müddətdə tərk etdi. Bütün bunlar 10 noyabır tarixli birgə razılaşdırdıqları sənədlə oldu.

Son günlər Ermənistan məsələnin fokusunu dəyişib, bütün diqqətləri Azərbaycanın içərisinə yönəldib. Azərbaycan da bilərəkdən, ya da bilməyərəkdən bu süni gündəmin dalınca gedir və böyük tablonu görmək istəmir.

1. Rusiya sülhməramlıların yerləşdiyi ərazidə 10 noyabr bəyanatının şərtlərinə baxmayaraq, silahlı erməni birləşmələrinin mövcud olması və günü-gündən həm silahlanma, həm də yeni mövqelər tutma cəhdləri, təxribatlar törətmələridir. Bu prossesə Laçın yolu ilə sistemli dəstək verilirdi. Laçın keçən il təhvil alınanda orada basdırılan 2021-ci ildə Ermənistanda istehsal olunmuş minalar bunu açıq təsdiqləyən faktlardandır. Ayrıca, Ermənistandan olan gənclər bu yolla Azərbaycanın suveren ərazisində Azərbaycanın razılığı olmadan hərbi xidmət keçməyə gəlirdi. (Qeyd: Ermənistan da bu müddətdə boş durmur, sürətlə Hindistandan, İrandan, Rusiyadan və böyük ehtimalla Qərbdə olan dostlarından silahlarını, arsenalını yeniləməklə, yeni revanşist müdaxiləyə hazırlaşmaqdadır);

2. İkinci daha önəmli səbəb yenə 10 noyabr bəynatında əks olunan, amma hələ də açılmayan Zəngəzur yolu və digər Qərb ərazilərini Naxçıvanla birləşdirən alternativ yolların açılmaması, hətta açılmasının üfüqdə görünməməsidir.

- Ermənisanın, erməni lobbisinin və Qarabağda yaşayan erməni əsilli şəxslərin yaratdıqları süni gündəmin dalınca gedərək Laçın yoluna alternativin Ağdam yolu olması məsələsi əsas Naxçıvanla, o cümlədən Türkiyə ilə Zəngəzurdan quru yolun bərpasını gündəmdən çıxarır;

- Erməni silahlı birləşmələrinin Azərbaycan ərazisində qanunsuz mövcud olmasını və ciddi təhlükə saçdığını unutdurur, onun çıxarılmasını gündəmdə geri plana atır;

-10 noyabr bəyanatında göstərilən şəkildə bölgədən (Xankəndi, Kərkicahan, Xocalı, Ağdərə, Xocavənt, Əskəran və s. yaşayış yerlərindən) didərgin düşən məcburi köçkünlərin bölgəyə BMT nəzarətində geri qaytarılması məsələsinin üzərindən sükutla keçməyə səbəb olur;

- Azərbaycanın yeraltı və yerüstü sərvətlərini 30 il qanunsuz və vəhşicəsinə istismar edərək, habelə mədəni, mənəvi, maddi miraslarını yox edərək, 1 milyonadək insanın məskunlaşdığı bütün yaşayış yerlərinin, evələrin, ictimai qurğuların, obyektlərin, infrastrukturun məhv edərək vurulan milyardlarla dollar zərərin kompensasiya edilməsi məsələsini geri plana atır;

Laçın yoluna gəldikdə, bu yol Naxçıvanla qurulacaq körpü açılmayanadək bağlı qalmalı 10 noyabr müqaviləsinin şərti kimi paket şəklində həll olmalıdır. Azərbaycan 3 il ərzində təktərəfli xoşniyyət göstərib bu yolun istifadəsini açıq tutub. 3 il yetərli idi ki, Ermənistan da öz öhdəliyini icra etsin və Zəngəzur yolunu açsın. Bu yol açıldıqdan sonra iki müstəqil və suveren dövlətin daxili hüquqlarına uyğun həmin yollar istifadə edilə bilər.