![]() |
|














“Kərə yağı” etiketi altında satılan “xəstəliklər”: AQTA hara baxır?
Tarix 21.07.24, 15:06 |
|

Mütəxəssislər deyir ki, işbazlar ölkədə müstəqil laboratoriyanın olmamasından istifadə edirlər
"Sıxılmış, ikinci dərəcəli, atılmalı, heyvan yemi kimi istifadə olunan yağları açıq şəkildə Azərbaycana gətirib, təkrar emal edirlər, süzürlər və əhaliyə verirlər. Dəhşətli faciədir. Onkoloji xəstəlikləri yayan da bu yağlardır”.
Bu iddia ilə Ümid Partiyasının sədri İqbal Ağazadə çıxış edib.
Onun sözlərinə görə, Azərbaycanda bütün böyük və kiçik mağazalarda satılan günəbaxan, qarğıdalı və s. yağların mənşəyi məlum deyil.

Partiya sədri əlavə edir ki, Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi (AQTA) yoxlasa, bu halları aşkarlaya bilər.
Azərbaycana yeyinti yağları əsasən, Rusiya, Ukrayna, Belarus, Almaniya, Avstraliya və Yeni Zellandiyadan idxal olunur.
Qida üzrə mütəxəssisləri bildirirlər ki, Azərbaycanda kərə yağı istehsalı ilə məşğul olan şirkətlərin məhsullarının keyfiyyəti ilə bağlı ciddi şübhələr var.
İddia olunur ki, satışdakı yağların 95%-i Azərbaycanda qablaşdırılır və xarici yağ adı altında istehlakçılara satılır.
Ucuz qiymətə satılan bu yağların tərkibinin əsas hissəsi trans yağlardır.
"Kərə yağı” adı ilə satılan bir çox yağın tərkib məlumatlarında açıqca kərə yağı əvəzedicisindən hazırlandırığı yazılır. Bəzilərinin üzərində qeyd olunur ki, kərə yağınını iştirakı ilə hazırlanıb. Yəni məhsulun tərkibinə həm də kərə yağı qatılıb. Sadəcə adı kərə yağı olduğundan əksər alıcılar, kiçik hərflərlə yazılmış tərkib məlumatları oxumadan bu məhsulu təbii kərə yağı zənn edərək alırlar.
Bəzi qablaşdırma məlumatlarında isə "trans yağ” əvəzinə "hidrogenləşdirilmiş bitki yağı” ifadəsi yazılır.
Trans yağ nədir?
İyirminci əsrin əvvəllərindən etibarən bitki mənşəli yağların dadını qorumaq, fiziki xüsusiyyətlərini dəyişmək, saxlama müddətini və istifadə imkanlarını artırmaq məqsədilə onların qismən hidrogenləşdirilməsi prosesinə başlanılıb. Bu proses zamanı bitki yağlarının tərkibində orqanizm üçün faydalı olan doymamış yağların quruluşunda dəyişikliklər baş verir.
Prosesin sonunda yarıqatı, yaxud qatı yağ əldə olunur. Bu tip yağlar iyirminci əsrin sonlarına qədər heyvan mənşəli yağların ən sağlam əvəzedicisi kimi təbliğ olunub. Sonradan trans yağların insan sağlamlığına ciddi təhlükə yaratdığı məlum olub.
Azərbaycan da daxil olmaqla, bu yağlardan bəzi ölkələrdə tez hazırlanan qida və qəlyanaltılarda, sous, mayonezlərin istehsalında, həmçinin şirniyyatlarda, xırçıldayan kartof qızartmalarında istifadə olunur.
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı xəbərdarlıq edir
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) araşdırmasına görə, trans yağ turşularının yüksək miqdarda qəbulu ürək-damar xəstəlikləri riskini 21%, ölüm riskini isə 28% artırır.
Trans yağ turşuları hüceyrələrin fosfolipid membranının strukturunda dəyişikliklərə, immun sistemin, görmə qabiliyyətinin zəifləməsinə, alzheymer xəstəliyinin yaranma riskinin yüksəlməsinə səbəb olur.
Araşdırmalara əsasən, trans yağ turşuları orqanizmin reproduktiv (nəsiltörətmə) qabiliyyətinə mənfi təsir edərək həm qadın, həm də kişilərdə sonsuzluğun yaranmasına, hamilə qadınlarda dölün inkişafına mənfi təsir edir.

ÜST deyir ki, böyüməkdə və inkişafda olan uşaq orqanizmində bu yağlar birbaşa mərkəzi sinir sisteminin pozulmasına səbəb olur. Trans yağ turşularının ana südü vasitəsilə anadan körpəyə keçdiyinin də sübut olunduğu bildirilir.
Başqa bir araşdırmaya görə, trans yağ turşularının istehlakı ilə postmenopauza (klimaks) dövründə olan qadınlarda süd vəzi xərçənginin əmələ gəlməsi riski arasında qarşılıqlı əlaqənin olduğu sübut edilib.
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının 2003-cü il rəsmi hesabatına əsasən, tərkibinə trans yağ turşuları daxil olan yağların qida rasionunda istifadəsinin maksimum dərəcədə azaldılması (2000 kkal enerjiyə gündə 2 qramdan daha az, yəni ümumi enerji tələbatının 1 %-dən daha az) məsləhət görülür.
Təşkilat 2018-ci ildə isə trans yağların hər il 500 min insanın vaxtından əvvəl ölümünə səbəb olduğunu açıqlayıb.
Xüsusən inkişaf etmiş ölkələrdə istehlak edilən qida qrupları ilə əlaqəli olaraq, Qida və Dərman Assosiasiyası (FDA – Food and Drug Association), Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı (FAO – Food and Agriculture Organization) və ÜST kimi beynəlxalq qurumlar trans yağlardan imtinanı tövsiyə edirlər.
ÜST-nin son məlumatına görə, hazırda trans yağlardan imtina edən ölkələrin sayı 53-dür.
2023-cü ildə bu siyahıya Misir, Meksika, Moldova, Nigeriya, Şimali Makedoniya, Filippin və Ukrayna da əlavə olunub.
ÜST bütün dünya ölkələrinə 2025-ci ilə qədər trans yağlardan istifadəni dayandırmağı tövsiyə edib.
Azərbaycanda qida təhlükəsizliyinə Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi (AQTA) cavabdehdir. Lakin ekspertlər hesab edirlər ki, qidaların tərkibini yoxlamaq üçün həm də müstəqil laboratoriyalar olması vacibdir.
İqtisadçı ekspert, kənd təsərrüfatı üzrə mütəxəssis Vahid Məhərrəmli Meydan TV-yə deyir ki, Azərbaycanda müstəqil laboratoriya olmadığı üçün idxal edilən yağların, qida məhsullarının keyfiyyətinə şübhə etməyə ciddi əsaslar yaranır: "Azərbaycan nə bitki yağı, nə də kərə yağına olan təlabatını ödəyə bilmədiyi üçün xammalı xaricdən idxal edir. Ölkəyə kərə yağı da böyük həcmdə gətirilir və burada qablaşdırılır. Bu yağların tərkibində birmənalı olaraq qatqılar var. Ölkədə müstəqil laboratoriya və şəffaflıq olmadığı üçün həmin məhsulların keyfiyyəti ilə bağlı nəsə deyə bilmirik”.

Türkiyə və Gürcüstanla müqayisələr aparan ekspert deyir ki, hər iki ölkədə Azərbaycanla müqayisədə idxal olunan istər bitki, istərsə də kərə yağları çox keyfiyyətlidir: "Türkiyədə istifadə etdiyim həm kərə yağı, həm də bitki yağı Azərbaycandakı marketlərdə təklif olunanlardan yüksək keyfiyyəti ilə fərqlənir. Bu yaxınlarda marketə getmişdim ki, kərə yağı alım. Axtardım, üzərində Almaniya, Fransa, Zellandiyadan gətirilmiş yağlar olduğu bilinirdi. Azərbaycanda qablaşdırıldığı üçün məndə şübhə yarandı. Yaxşı yağı qoxusundan hiss edirsən. Hətta İrandan gətirilən yağ belə daha keyfiyyətlidir, nəinki Azərbayacana Avropadan gətirilən yağlar”.
Azərbaycan niyə Ümumdünya Ticarət Təşkilatına üzv olmur?
Azərbaycan Ümumdünya Ticarət Təşkialtına (ÜTT) üzv olmadığı üçün Avropdan ölkəyə keyfiyyətli məhsulların gətirilməsi də mümkün olmur. Beynəlxalq ticarətin 98%-i ÜTT üzvlərinin payına düşür. Azərbaycan, Özbəkistan və Türkmənistan istisna olmaqla bütün MDB dövlətləri ÜTT üzvüdür.
Vahid Məhərrəmli deyir ki, Azərbaycan ÜTT-na daxil olduğu təqdirdə, ölkədə müəyyən qədər məhsul bolluğu yarana, həmçinin inhisarçılığın qarşısı alına bilər: "Bu təşkilata üzv olmamağımız Azərbaycanda inhisarçıların ürəyincədir. Məlumat doğrudur ki, Azərbaycana yarasız xammallar gətirib, burada təkrar emal edilib, qablaşdıraraq satışa buraxılır. Başqa seçim olmadığı üçün məcbur həmin keyfiyyətsiz yağlardan istifadə edirik. Əksər ölkələrdə trans yağların istifadəsi qadağan olunub. Amma Azərbaycanda işbaz vicdansızlar fürsətdən istifadə edirlər. Boğazımız onların əlindədir. Ona görə də istədikləri kimi pul qazanmaq üçün belə hərəkətlərə yol verirlər”.
1995-ci ildə yaradılan Ümumdünya Ticarət Təşkilatının əsas məqsədi beynəlxalq ticarətin maksimum dərəcədə liberallaşdırılması və onun möhkəm əsaslarının yaradılması, bununla da iqtisadi inkişafın artırılması və insanların həyat səviyyəsinin yaxşılaşdırılmasıdır.
"İnsanların keyfiyyətli yağ almağa imkanı yoxdur”
Təhlükəsiz qida tədqiqatçısı Asim Vəliyev Meydan TV-yə deyir ki, istehlakçılar yağ alarkən mütləq tərkibini diqqətlə oxusunlar: "Bəzən marketlərdə görürük ki, yağın üzərinə "Kərə yağı” yazılıb. Amma tərkibini oxuyanda, görürsən ki, balaca hərflərlə yazıblar ki, tərkibində "trans yağlar” var. Yaxud da başqa yağlar qatılıb, tam kərə yağı deyil. Yəni üzərinə yazılan "Kərə yağı” sözünə aldanmasınlar, onun etiketini, tərkibini də mütləq şəkildə oxusunlar. Çünki bəzən işbazlar insanları aldatmaq üçün bu kimi terminlərdən, ifadələrdən istifadə edirlər. Azərbaycanda qeyri-qanuni qida istehsalı ilə məşğul olanlar çoxdur. Nəzarətdən yayınan istehsalçılar da var. Hər bir insan özü də nəzarətçi olmalıdır. AQTA-nın da vəzifə borcu məshulların təhlükəsizlik göstəriciləri normalarına riayət edərək, istehsal olunmasına nəzarət etməkdir. Sağlam qida isə hər bir insanın öz seçimidir”.

Asim Vəliyev diqqəti həm də istehlakçıların alıcılıq qabiliyyətinə çəkir. Bildirir ki, hazırda istehlakçılar büdcələrinə uyğun qida məhsulları alırlar: "İnsanların dolanışığı, gəlir səviyyəsi elə bir vəziyyətdədir ki, onlara "5 yox, 15 manatlıq yağ al”, – deyə bilmərik. Hazırda insanlar ət tələbatını qarşılamaq üçün "broyler” toyuğu yeməyə məcbur qalır”.
Mövzu ilə əlaqədar AQTA-nın mövqeyini öyrənmək mümkün olmayıb.
Xəbərin oxunma sayı : 679
Sosial
Xəbərlər
-
“İranla bağlı sanksiyaları ləğv etmək istəyərdim” - Tramp
-
Bakının kirayə mənzil bazarında vəziyyət necədir? - VİDEO
-
Ebrunun mahnısının Nuridən oğurlandığı iddia edildi - VİDEO
-
Kredit faizləri bahalaşıb - Səbəb nədir? VİDEO
-
Bakıda qadını öldürüb gölün sahilinə atdılar - Əri saxlanıldı
-
Hakan Fidan Lavrovla görüşdü - BRİCS sammitində
-
“İşğaldan əvvəl zəng vurub bizi təhqir edirdilər” - Məhkəmə+Fotolar
-
“MedEra Hospital”da falçı otağı: Elnur Əli həkimdirmi?
-
Abşeronda yaşayış binasında partlayış, xəsarət alanlar var - VİDEO
-
Rektor təyin olunan Nazim Pənahov kmdir? - DOSYE
-
Sabah bu ərazidə qaz təchizatı müvəqqəti dayandırılacaq - Xəbərdarlıq
-
`“Aztelekom“un sabiq sədrinin oğlu Alışanovun səsini gizli yazıbmış - Məhkəmədə üzə çıxdı
-
Ərdoğan DEM Partiyasının nümayəndələri ilə görüşdü - FOTO
-
“Xamenei inanır ki, amerikalı investorlar İrana gələ bilər“ - Pezeşkian
-
Deputata məxsus olduğu deyilən şirkətə 124 minlik sifariş - TENDER
-
Bəzi rayonlara leysan yağacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
Film istehsalı üçün çəkilmiş xərclər... - Hökumət yeni qərar verdi
-
DTX və DSX-dan birgə əməliyyat - Bunun qarşısı alındı
-
Rusiyada bu gün işdən çıxarılan nazir intihar etdib - Özünü güllələyib
-
Kosmetoloq Dr. Fateh Abbaslıdan tərbiyəsiz paylaşım - FOTO
-
Özünü Türkiyədən gələn vəkil kimi təqdim edib, türkcə danışıb - Azərbaycanda ŞOK dələduzluq işi
-
Rusiyalı nazir Bakıya gəldi - İkitərəfli görüşlər keçirək
-
“Azərbaycan Suriyaya qaz ixracına hazırdır“ - “Texniki imkanlar və resurslar mövcuddur“
-
Bu quruma rəis və rəis müavini təyin olundu - FOTO
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
MİDA tikdiyi binadan kirayə götürdüyü mənzili satdı - MƏHKƏMƏ İŞİ
-
Azərbaycanda bu müəllimlər 2250 manat alacaq - SİYAHI
-
İş yerində baş verən qanlı qətl - Bıçağı sinəsinə vurmuşdu
-
“Moskva ilə Bakı tərəfdaş və müttəfiq olaraq qalmalıdır“ - Kreml
-
Ödənilə bilməyən bu borcları dövlət qaytaracaq - Qanun dəyişir
-
“Azərişıq” bu şübhəli şirkətə 1 ayda 26,3 milyonluq sifariş verib - TENDER
-
Vərəsəliklə bağlı yeni qaydalar - Prezident təsdiqlədi
-
“Saakaşvili əfv edilməyəcək“ - Şalva Papuaşvili
-
Xanımla videosu yayılan təşkilat rəhbəri şikayətçidir - “Qudurmusuz”
-
Nizami rayonunda Heydər Əliyev parkının ərazisi kimə satılıb? - VİDEO
-
Prezident yeni rektor təyin etdi - SƏRƏNCAM
-
Müharibədən sağ qayıdan qazi “tükdönmə” əməliyyatından öldü - VİDEO
-
Kamran Əliyev vətəndaşları qəbul edəcək - Bu tarixdə
-
24 yaşlı gəlin öldürüldü, qayınanası yaralandı - Şübhəli qayınatadır
-
Yağış yağacaq, şimşək çaxacaq - Sabahın havası
-
Rusiyada azərbaycanlılara qarşı YENİ təzyiq: İşçilər yataqxanadan çıxarılır
-
Türkiyə ordusuna şəhid sayı 12-yə yüksəldi - Metan qazı faciəsi
-
“Gürcüstan hökumətinə qarşı şantaj siyasəti aparılıb“ - Kobaxidze
-
Bu müəllimlərə 2250 manat veriləcək - SİYAHI
-
Magistraturaya qəbul olmaq istəyənlərin nəzərinə: İyulun 13-dək...
-
Qeyri-rəsmi nikahdan doğulan uşaqların sayının bölgələrdə çoxluğunun səbəbi nədir? - VİDEO
-
Ukrayna Almaniyadan bu silahları istəyib - Siyahı yayımlandı
-
Prezidenti İlham Əliyev qəbul keçirdi - FOTOLAR
-
“Narahatlığa heç bir əsas yoxdur” - MN-dən əhaliyə çağırış
-
Aeroport yolunun ortasında dayandı, qəzaya səbəb oldu - VİDEO
-
Bakı Limanına yeni baş direktor təyin edildi - Dosye
-
Xaricdən məhsul gətirənlərin nəzərinə! - VİDEO
-
“Ukraynaya çox kömək edirəm, amma...“ - Tramp
-
Azərbaycanda bu valyutalar UCUZLAŞDI
-
Beyləqanda ustalar hündürlükdən yıxıldı - Biri öldü
-
Türkiyə ordusuna şəhid sayı 8-ə yüksəldi - Metan qazı faciəsi
-
Yasamalda yeni binanın tikintisi təhvil verilmir - Sakinlərdən şikayət (VİDEO)
-
Xankəndidə möhtəşəm beynəlxalq tədbir
-
Azərbaycan üçün önəmli regional əməkdaşlıq platforması
-
Nəsrin Bodrumda transparan libası ilə diqqət çəkdi - FOTOLAR
-
“ABŞ və İsrail İrana hücuma görə məsuliyyət daşımalıdır“ - Nazir
-
Bakıda kanalizasiya suları birbaşa dənizə axıdılır - VİDEO
-
Naxçıvanda min bir dərdə dərman olan suyun sirri nədir? - VİDEO
-
Azərbaycanda torpaqların kadastrının dronlarla xəritələnməsi təklif edilir - VİDEO
-
BRİKS liderlərindən İsrailə sərt tələb: “Qoşunlarını dərhal Suriyadan çıxar”
-
ECO-nun Zirvə görüşü yeni reallıqların, uğurların təqdimatıdır
-
Çimərliklərə getmək istəyənlərin NƏZƏRİNƏ
-
“Azərbaycanda ən təbii qız mənəm“ - Pərvin Abıyeva
-
Məktəbəhazırlıq təhsili məcburi olacaq? - Rəsmi
-
Türkiyə Ordusunda faciə: 19 əsgər zəhərləndi, 5-i şəhid oldu
-
“Ukrayna Rusiya ilə əsas məhbus mübadiləsinin səkkiz mərhələsini başa vurub“ - Zelenski
-
Xankəndi Dəmir Yolu və Avtovağzal Kompleksi belə olacaq - FOTOLAR
-
Bakının mənzil fondu yenilənir - VİDEO
-
Azərbaycanın qızıl bazarında vəziyyət necədir? - Açıqlama
-
Kəşfiyyatın məxfi məlumatı mediaya sızdı: sensasion təfərrüatlar
-
Pərvin Abıyeva şıdırğı rəqsi ilə diqqət çəkdi - VİDEO
-
Vəkilliyə qəbulla bağlı test imtahanında 196 nəfər uğur qazandı - SİYAHI
-
Nikahsız analar, sənədsiz uşaqlar: Kimdir günahkar?
-
Xankəndində təşkil olunan Zirvə görüşü həm siyasi, həm də iqtisadi baxımdan çoxşaxəli və dərin mənalar daşıyır
-
Bulvarda dənizə düşən 57 yaşlı qadın xilas edildi - VİDEO
-
Məmmədli sakinləri acınacaqlı durumda: “Şikayətimizə baxan yoxdur“
-
Xaricdən məhsul gətirənlərin nəzərinə: Hansı qaydalar dəyişir?
-
Oğlunu 10 minə FHN-ə işə düzəldəcəkdi - Məmmədovun cinayət işi
-
“Neftçi“ dünya ulduzu ilə danışıqlar başladı - İDDİA
-
“Əcəmi Mall”da qanunsuz tikintiyə kim icazə verib? - FOTOFAKT
-
Putinlə Makron arasında telefon danışığı - Lavrov açıqladı
-
Həmin rəqəm səhvən 5000 əvəzinə 3000 göstərilib - DİM
-
Yağış yağacaq, dolu düşəcək - Sabahın havası
-
Mask yeni siyasi partiyasını qurduğunu elan etdi - “Amerika“
-
Avronun bahalaşması Azərbaycanda qiymət artımına səbəb olur - VİDEO
-
Əməkdaşlıq davam edir, əlavə yüz minlərlə dron alacağıq - Zelenski
-
Kür çayında batan gənc tələbə imiş - “Üzə bilmirdin, niyə gedirdin, ay bala?”
-
Xamenei müharibədən sonra ilk dəfə üzə çıxdı - VİDEO
-
“Ermənistanla normallaşma üçün saziş layihəsinin mətni üzrə müzakirələr tamamlanıb“ - Elçin Əmirbəyov
-
Qohumlarını xilas etmək istədilər, üçü də göldə batdı - Fotolar
-
Bakıda və bölgələrdə yağış yağır, dənizdə dalğanın hündürlüyü 4,2 metrə çatıb - FAKTİKİ HAVA
-
Almaniya Patriot sistemlərinin dörddə birini Ukraynaya təhvil verib - “Bloomberg“
-
“Ermənistana yeni konstitusiya lazımdır“ - Paşinyan
-
Saray körpüsünün ətrafı genişləndirilir - VİDEO
-
Binəqədidə ağaclardan qurd tökülür - VİDEO
-
“Rusiya Ermənistandakı hərbi mövcudluğunu genişləndirir“ - Ukrayna kəşfiyyatı
-
13 yaşlı qızı zorlamaqda ittiham edilən şəxs həbs olundu - 10 min ödəyib, ailə ilə barışmışdı
-
TikTok-la bağlı sövdələşmə hazırdır: İyulun 7-8-də...
-
İslam aləmi Aşura Gününü necə qeyd edir - ARAŞDIRMA
-
Azərbaycanda ən az maaşı kim alır? - Açıqlama
-
Boşanmadan sonra kredit borcunu kim ödəməlidir? - AÇIQLAMA
-
Qarabağda milyonlar qazanan nazir müavininin qardaşının şirkəti cərimələndi - Rəfiyevlərin tender SİYAHISI
-
“Azərbaycan Suriyaya təbii qaz tədarükündə yardım etməyə hazırdır“ - Türkiyə prezidenti
-
İrəvanda məscidlərimizi də bərpa edəcəyik - Allahşükür Paşazadə
-
“Qəzza razılaşması gələn həftə bağlanıla bilər” - Tramp
-
Bir ayın kirayəsi bir günə - Bağ evləri “od tutub yanır”
-
Akademik Yusif Məmmədəliyevin 120 illiyi qeyd ediləcək - Sərəncam
-
“Ermənistan və Azərbaycanın imzalayacağı sülh regionun ab-havasını dəyişəcək“ - Ərdoğan
-
Polis əməliyyatlar keçirdi - 35 nəfər saxlanılıb
-
“İnsanlar şaiyələrə inanmayıb, təxribatlara uymasınlar“ - QMİ
-
Beş kollecin direktoru işdən çıxarılıb - Yerinə təyinatlar olub
-
Polis özünü dənizə ataraq qadını xilas edib - VİDEO
-
Bu gün Aşuradır - Qanvermə aksiyaları təşkil olunub
-
Cəlilabad Rayon Mərkəzi Xəstəxanasının direktoru vəzifəsindən azad edildi
-
DTX-nın Akademiyasında növbəti məzun buraxılışı olub - VİDEO
TOP 10
ARXİV