|
Azərbaycanla Ermənistan razılaşdı: Qazaxın 4 kəndi qaytarılır
“Express Bank” iflas ərəfəsində - Şirkətlər bankdan 25 milyondan çox depoziti geri çəkiblər
Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycandan çıxması prosesi başlayıb - VİDEO
Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonunda torpaq zəbt edib? - FOTOLAR
Digərlərinin ağlı ilə hərəkət edən Ermənistan - VİDEO
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi terror hücumlarından necə xəbər tuta bilir? – ŞƏRH
Ərdoğan Qərbi belə mat etdi – Türk əsri başlayıb
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Bəxtiyar Əsgərov məsələsi Fuad Nəcəflini çətin duruma salıb - Naxçıvana ardı-arası kəsilməyən zənglər...
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
“Azərbaycanın xaricə satmağa 300 milyard kubmetr qaz ehtiyatı var” – “Total” niyə vədinə əməl etmir?
Tarix 25.07.22, 18:17 |
|
Neft Araşdırmaları Mərkəzinin rəhbəri İlham Şaban iyulun 18-də Bakıda Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevlə Avropa Komissiyasının Prezidenti Ursula Fon der Leyenin imzaladığı enerji sahəsində Strateji Tərəfdaşlığa dair Anlaşma Memorandumunu şərh edib.
Ekspert “pressklub.az”-a bildirib ki, rəsmi Bakının qaz strategiyasını anlamaq üçün əvvəlcə son illər Azərbaycan Prezidentinin qaz məsələsində hansı məsələləri qabartmasına, ümumiyyətlə, çıxışlarında irəli sürdüyü əsas tezislərə diqqət çəkməyə ehtiyac var: “Birincisi, Prezident vurğulayırdı ki, Avropada satmaq üçün “Şahdəniz-2” layihəsindən başqa əlavə qaz həcmləri var. Həqiqətən də var, bu, 2011-ci ildə açılmış, Azərbaycanda ikinci ən böyük qaz yatağı olan ”Abşeron-2”dir. Onun 350 milyard kub metr çıxarıla bilən ehtiyatları mövcuddur. Bu həcmin də ildə 1.5 milyard kubmetr olmaqla, təxminən 50 milyard kubmetri ölkənin daxili bazarlarında satılmaq üçün nəzərdə tutulub. Deməli, xarici bazarlar üçün 300 milyard kubmetr təsdiqlənmiş qaz ehtiyatları var.
Bundan əlavə, Azərbaycanda “Babək” hələ yatağa çevrilməmiş ehtiyatdır, amma onun “Ümid”lə eyni struktura malik olması ona dəlalət edir ki, kapital qoyuluşundan sonra “Ümid”dən də böyük qaz yatağının açılması ehtimalı çox böyükdür.
İkincisi, “Azəri-Çıraq-Günəşli” yatağının dərin qatlarında – 4 min metrdən aşağı səviyyələrdə olan qaz layları var. İndi həmin yataqdan hasil olunan səmt qazıdır. Bu, neftlə birlikdə hasil edilir, amma ondan əlavə həmin blokda daha dərinlikdə qaz layları var. Onların bazara çıxarılması üçün həm investorlarla, həm də alıcılarla yeni müqavilələr imzalanmalıdır”.
İlham Şaban əlavə edir ki, Azərbaycanda bundan başqa bir neçə yataq da mövcuddur, orada böyük həcmdə olmasa da qaz ehtiyatları var. Həcmə gəlincə, ekspert qeyd edir ki, çıxarıla bilinən ehtiyatlar 20-50 milyard kubmetrə qədər qiymətləndirilir, onları heç xarici bazarlar üçün nəzərdə tutmasaq belə, daxili istehlak üçün xeyli müddətə kifayətdir: “Biz o məqamı gözləyirdik ki, Avropa bizdən nə qədər qaz ala bilər. Onlar 18 iyulda bu rəqəmi açıqladılar – ildə əlavə 10 milyard kubmetr. Bu həcmi bizdən gözləyirlər və öhdəlik götürürlər”.
Mərkəz rəhbərinin sözlərinə görə, Prezidentin Qərbdəki istehlakçılara çatdırmaq istədiyi ikinci məqam ondan ibarətdir ki, əlavə həcmləri əldə etmək üçün ilk növbədə hasilatçılar əmin olmalıdır. Ki, kapital qoyuluşu edə bilsinlər: “İkincisi, çıxaracaqları qazı istehlakçılara çatdırmaq üçün mövcud olan infrastruktur imkanlarını genişləndirməyə vəsait xərcləyəcəklər. Bu vəsaitin bir hissəsi əlavə qaz həcmlərindən əvvəl ora yatırılıb. Siz həmin vəsaitləri ödəməlisiniz, çünki bu, milyardlarla dollar deməkdir. Bir kompressor stansiyasi 500 milyon avroya başa gəlir. Təsəvvür edin, təkcə Türkiyə ərazisində 4 kompressor stansiya tikilməlidir. Bir də ki, təkcə sözügedən stansiyaların tikintisi ilə məsələ tam həllini tapmır axı. Böyük həcmləri bir nöqtədən başqa səmtə itələmək üçün istismar, təhlükəsizlik və s. xərclər var. Bunlardan əlavə, bu həcmləri Xəzərin dərinliklərindən hasil edəcək şirkətlərin xərclədiyi maya dəyəri var. Bundan sonra qaz illər üzrə rentabelli şəkildə, illər üzrə nəzərə alınmaqla qazın sahibi Azərbaycan dövlətini və digər payçı şirkətləri qane edəcək marja dəyəri təmin olunmaqla istehlakçılara çatdırıla bilər. Obrazlı desək, “Sədərək” bazarı qiymətinə “Torqovı”dan yaxşı mal almaq imkanları burada yoxdur. Burada “mən ölüm, sən öl” söhbətləri keçmir.
Üçüncüsü, qaz və siyasət məsələləridir. Qərbdəki əksər oyunçular Azərbaycandan daha böyük oyunçulara qarşı istifadə etmək arzusunda olublar. Hətta indi də bu arzuda olanlar var. Rəsmi Bakının daim bir xəbərdarlığı olub ki, biz qazdan siyasi alət kimi nə istifadə etmək, nə də edilmək fikrində deyilik. Bu, tam başqa mənzərə yaradır. Ona görə də bu imzalanan razılaşmada maraqlı bir müddəa yer alıb: Azərbaycan və Avropa İttifaqı arasında qaz satışına dair qeyd-şərtsiz Memorandum… Yəni bizim qarşımızda heç bir öhdəlik qoymayıblar ki, Rusiyaya, İrana və s. ölkələrə qarşı bunu elə, onu eləmə və s. Biz kiçik bir ölkəyik, bizim niyyətimiz öz milli maraqlarımız ətrafında cəmləşib. Biz onları təmin etmək üçün vasitəni qonşuluq siyasəti çərçivəsində qarşılıqlı əməkdaşlıq formasında həyata keçirməkdə görürük. Biz Qətər kimi balaca, amma Londondan tutmuş Əlcəzairə qədər onların daxili siyasətinə təsir etmək ambisiyasında olan dövlət deyilik. Biz bilirik, enerjimiz, imkanlarımız nədən ibarətdir, hansı nöqtədən hansı nöqtəyə qədər təhlükəsiz getmək imkanlarımız var”.
Bütün bunlardan sonra 2027-ci ilə qədər Avropaya illik 20 milyard kubmetr qaz verə biləcəyikmi?
İ.Şabanın sözlərinə görə, Memorandumda konkret yazılmayıb ki, həmin tarixdə bu qədər qaz sataq: “Sadəcə, niyyət ifadə olunub ki, 20 milyard kubmetrədək qaz sata bilərik. 18 iyulda ABŞ Dövlət katibi Entoni Blinkenin və Avropa Komissiyasının səhifəsində belə bir informasiya verilmişdi: 2021-ci illə müqayisədə 2027-ci ildə Avropaya təbii qaz ixracını iki dəfəyə qədər artırmaq. Xatırladım ki, ötən il toplam 8.5 milyard kubmetr qaz satmışıq Avropaya. Bunu iki dəfə artıranda 17 milyard kubmetr edir. Bu rəqəmi təbii ki, “Abşeron-2” yatağı hesabına daha çox artırmaq mümkündür. Təəssüf ki, “Total” şirkətinin vitse-prezidenti səviyyəsində Azərbaycan Prezidentinə söz verilmişdi ki, 2022-ci ilin birinci yarısında hasilat başlayacaq, amma olmadı, heç ilin ikinci yarısında da olmayacaq. Gələn ilin birinci yarısında da hasilatın, nəhayət, başlayacağı gözlənilən deyil. Mən bu proqnozu Neft Daşlarına səfərim çərçivəsində gördüyüm, duyduğum və eşitdiklərimə görə ifadə edirəm. Niyə belə edirlər, bu barədə nə “Total”-ın həmin layihədəki tərəfdaşından açıqlama yoxdur. Bu da ona gətirib çıxarır ki, illər keçir, amma qaz hasil olunmur. Nəticədə BP şirkəti ilə müqayisədə “Total” özünü çox pis aparır, hətta mənim nəzərimdə bir Qərb şirkəti kimi yox, İran, Afrika şirkətləri kimi təqdim edir. İndiyəcən – 2009-cu ildə müqavilə imzalanıb, 2011-ci ildə yataq açılıb, nə bir mətbuat konfransı keçirilib, nə də bir açıqlama yayıblar ki, nə iş görmüşük, hansı nöqtədən hansı mərhələyə gəlmişik, işin nə qədəri görülüb, nə qədər zaman qalıb, ilkin neft hasilatının kapital qoyuluşu həcmi nə qədər olub? İndiyə qədər bu sualların hamısı cavabsız qalıb, heç nə məlum deyil, hamısı gizlidir. Bu açıqlamalarla Avropada çıxış etsəm, Azərbaycandakı qeyri-şəffaf fəaliyyətlərini açıqlasam, yəqin ki, “Total”ın səhmlərinin dəyərinə təsir edər…”
Xəbərin oxunma sayı : 1237
İqtisadiyyat
Xəbərlər
-
Könül Kərimova estetik əməliyyat etdirib - FOTO
-
Xavi qərarını niyə dəyişdiyinin səbəbini dedi: “Üç dəqiqə söhbətləşdik və...“
-
Çörək və un məmulatlarına tələbatın azalması qiymətlərə təsir edəcək? - VİDEO
-
Azərbaycanda uşaqlar arasında yeni virus YAYILDI
-
Şadlıq saraylarında hansı menyular daha çox bahalaşıb? - QİYMƏTLƏR
-
Anar Ələkbərov o videonu Prezidentlərə göstərdi - VİDEO
-
Prezident İlham Əliyev Almaniyada işgüzar səfərdədir - FOTO/VİDEO
-
NATO baş katibi qırıcı təyyarədə ikinci pilot oldu - FOTO
-
Avtobuslarda gigiyenik qaydalara əməl olunmur - VİDEO
-
Lukaşenko nüvə başlığını qucaqladığını bildirib - VİDEO
-
Milli Məclisdən Avropa Parlamentinin qətnaməsinə ETİRAZ
-
Türkiyədə İŞİD-ə qarşı əməliyyat - 23 bəfər saxlanıldı
-
İlham Əliyev Füzulidən Berlinə getdi - Tarixi uçuş
-
Hansı rayonda nə qədər özəl uşaq bağçası var? – Tam siyahı
-
Azərbaycan-Qazaxıstan hərbi əməkdaşlığı müzakirə edilib - VİDEO
-
Keçmiş nazir müvininə 7 il iş kəsildi - 125 milyon mənimsəyib
-
Vətəndaş Qəbulu Mərkəzində may ayında qəbul cədvəli açıqlanıb - SİYAHI
-
Ətin qiyməti 25 manat olacaq? - AÇIQLAMA
-
Prezidentlər Ağdamda orta məktəbin təməlqoyma mərasimində - FOTOLAR
-
Yusif Mustafayev borc verdiyi 100 mindən çox pulunu geri ala bilmir - VİDEO
-
Tayvandan Azərbaycana gətirilən meyvə suyu yararsız çıxıb - FOTO
-
İlham Əliyev Qırğızıstan prezidentinə Qarabağ atı hədiyyə etdi - FOTO
-
Mənimsəmədə təqsirləndirilən vəkilin cinayət işinin bəzi detalları məlum olub - İTTİHAM AKTI
-
COP29 Azərbaycanın malik olduğu imkanlarıntəqdimatı olacaq
-
Xaricdən gətirilən kartof ölkə daxilində 2 dəfə baha satılır – Rəqəmlər
-
Prezidentlərin Ağdama səfərindən - Maraqlı fotolar
-
İki naziri yola salan Heydər Yaqubov... – Direktor öz gücünü kimdən alır?
-
Qərb Cənubi Qafqazda sabitliyi pozmağa çalışır - Zaxarova
-
“TikTok“la bağlı sorğu keçirilib - 74,9% məhdudiyyət tətbiqini istəyib
-
Binə qəsəbəsində qanunsuz elektrik xətləri çəkilir? - VİDEO
-
Xocalıda insan qalıqları aşkar edildi - FOTO
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri Ağdam Konfrans Mərkəzi ilə tanış olublar - FOTOLAR
-
HƏMAS silahı yerə qoyacağına söz verdi: Amma bir şərtlə
-
“Füzuli tam şəkildə yenidən qurulur” - Hikmət Hacıyev
-
Ağdam Cümə məscidinin bərpadan sonra açılışı olub - FOTOLAR
-
Naxçıvanın yeni baş naziri kimdir? - DOSYE
-
Bakıda kişi qardaşını qətlə yetirib: “Hamımızın başına oyun açırdı”
-
Prezidentlər Pənahəli xanın sarayı və İmarət kompleksində görülən işlərlə tanış olublar - FOTO
-
Deputatdan parlament seçkilərinin vaxtı ilə bağlı iddia
-
Bakının məşhur məktəbi təmirə bağlanır: Şagirdlər digər təhsil ocağına köçürülürlər
-
Avtomobili yay rejiminə necə keçirək? - AÇIQLAMA + VİDEO
-
Naxçıvanın yeni baş naziri vəzifəsindən azad olundu - Yerinə Cəlilov təyin edildi
-
“Zəngəzur dəhlizinin adını eşitdikcə sanki ağıllarını itirirlər...“ - “Bu, çox qəribədir“
-
Azərbaycandan dünyaya Yaşıl Baxış
-
Bakıda 6 istiqamət üzrə istirahət zonaları yaradılacaq - TƏFƏRRÜAT + VİDEO
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri Füzulinin Baş planı ilə tanış olublar - FOTOLAR
-
Nəsib Quliyev qadına görə intihar edib - SENSASİYALI İDDİA
-
“Dövlət sərhədimizin 12 kilometri artıq delimitasiya olunmuş hesab edilir” - Prezident İlham Əliyev
-
Bölmələrimiz həyəcan siqnalı ilə ayağa qaldırıldı - Zakir Həsənov prosesi izlədi
-
Taliban İŞİD-ə qarşı mübarizə üçün xüsusi bölmə yaradır: İşsizlərin siyahısı hazırlanır
-
Azərbaycanda balıq ovu qadağan edilir - Bu tarixdə
-
“NATO Polşada nüvə obyektləri yerləşdirərsə, hədəfimiz olacaq“ - Rusiya XİN
-
Cəfər Cabbarlı haqqında məxfi həqiqətlər - ARAŞDIRMA + VİDEO
-
Azərbaycanda niyə qeysəriyyə əməliyyatlarına üstünlük verilir? - ARAŞDIRMA
-
Bayden qanun imzaladı - Üç ölkəyə hərbi yardım haqqında
-
ADA Universitetində keçirilən forumdan mühüm məqamlar
-
İqlim dəyişmələrinin fəsadlarına qarşı mübarizəyə böyük töhfə
-
Tünzalə Ağayevanın yeni görünüşü - VİDEO
-
“Qarabağ“ - “Neftçi“ oyunundakı 5 qol - VİDEO
-
Sakinlər deputatlara ən çox nədən şikayətlənirlər? - VİDEO
-
Keçmiş başçının hospitalından şikayət - Pasientlə “Rela Hospital“ arasında nə baş verib?
-
Bayden qanunu imzaladı - “TikTok” ABŞ-da qadağan ediləcək
-
Şuşada inşa olunan yeni yaşayış kompleksinin görüntüləri - VİDEO
-
Maşın bazarında durğunluğun səbəbi nədir? - VİDEO
-
Büdcəyə yenidən baxılacaq? - FOTO
-
Rəisin evindən oğurluq etdi, araq alıb içdi - Kameraya salam da verdi
-
İkinci əl məhsulun oğurluq olmadığını necə bilmək olar? - VİDEO
-
Çinə səfər edən Antoni Blinken üçün qırmız xalı sərilmədi - VİDEO
-
Bakıda nöqsanlar aşkarlanan restoranın fəaliyyəti məhdudlaşdırılıb - FOTO
-
Alimpaşa Məmmədov vurduğu ziyandan 185 min manat ödəyib
-
“İstəyirəm həyat yoldaşım mənə qulaq asanda utanmasın” - Aysun İsmayılova
-
Sabah Rəfahda hərbi əməliyyat başlaya bilər - İsrail nəşrindən şok iddia
-
“Nar” voleybol üzrə ölkə çempionlarını təbrik edir - FOTOLAR
-
Sabah Binəqədidə qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Zəngilan, Cəbrayıl və Qubadlı sakinlərinə şad xəbər - VİDEO
-
Əfv Komissiyasının növbəti iclası keçirilib - Müraciətlərin sayı 300-ü keçib
-
Xankəndidə tələ partlayıcı qurğular aşkarlanıb - VİDEO
-
Bakıda restoran sahibləri cəzalandırıldılar - RƏSMİ
-
Naxçıvanda 10 aydan çoxdur ki, maaş ala bilməyən işçilər etiraz etdilər - VİDEO
-
30-a yaxın israilli general HƏMAS-ın girovluğundadır – KİV
-
Şuşaya köç başlayır - Tarix açıqlandı
-
Moskvada sərgidə qənimət götürülmüş NATO tankı nümayiş etdiriləcək - VİDEO
-
Üç ayda 170 avtomobil yanıb: FHN əsas səbəbləri açıqladı
-
Bakı Sağlamlıq Mərkəzində maşınqayırma texnikumunu bitirən şəxs anju edir? - İDDİA/VİDEO
-
“Azərbaycan parlaq gələcəyini inamla qurur“ - Sadıq Japarov
-
Bakıda dələduz şəbəkə peyda olub – Mənzilləri, obyektləri kirayələyib...
-
100 milyon da son hədd deyil - İlham Əliyev
-
ABŞ-nin Rusiyadakı səfirliyi zəhərlənmədən ehtiyat edir - SƏBƏB
-
“Ermənistan özü işğalı sonlandırmağa qərar verdi“ - Elçin Əmirbəyov
-
Respubilkanın sabiq baş pediatırı intihar edib - Prokurorluqdan açıqlama
-
Azərbaycan-Qırğızıstan sənədləri imzalanıb - FOTO
-
Tanınmış iş adamı deputat olacaq? - İDDİA
-
Prezidentlər mətbuata bəyanatlarla çıxış etdi - VİDEO
-
Roza Zərgərli pedaqoji fəaliyyətə başlayıb - VİDEO
-
Azərbaycan və Qırğızıstan Dövlətlərarası Şurasının 2-ci iclası keçirilib - FOTOLAR
-
Benzinlə qadını yandıran şəxs vəzifəli şəxsin oğludur - Yeni faktlar
-
Prezidentdən Allahverən İsmayılovla bağlı – Sərəncam
-
Bakıda təhlükəli vəziyyət: 130-dan çox yaşı olan bina hər an uça bilər (VİDEO)
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentlərinin məhdud tərkibdə görüşü olub - FOTO
-
Deputatın tikdiyi binanın əyilməsi ilə bağlı xəbərdarlıq: Komissiya yaradılması təklif edildi
-
“NATO-nun Finlandiyadakı təlimləri təxribat xarakterlidir” - Zaxarova
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentlərinin məhdud tərkibdə görüşü başladı
-
Qırğızıstan Prezidentinin rəsmi qarşılanma mərasimi olub - FOTOLAR +VİDEO
-
AMEA-da yeni şöbələr yaradılıb - Kadr təyinatları olub
-
Sadır Japarov Bakıya gəldi - FOTO
-
Qeyri-neft sektorunun inkşafı və Dövlət İnvestisiya Şirkətinin batırdığı sərmayələr... - I yazı
-
Bakıda taksilər gediş haqqı qiymətini qaldırdı - VİDEO
-
“Made in Karabakh”: Şərablarımız yenidən dünyaya ayaq açır - VİDEO
-
Sabiq deputatın qardaşı oğlunun 350 min vergi borcu var - Ramiz Mehdiyevin qohumudur
-
Hadrut yenidən qurulur - Ən son görüntülər
-
Baş nazir iclas keçirib - Holdinqin İdarə Heyətinə tapşırıqlar verilib
-
“Rusiya yaxın günlərdə Ukrayna ərazisinə hücumları gücləndirəcək“ - ABŞ institutu
-
Yağış yağıb, şimşək çaxıb - FAKTİKİ HAVA
-
“Sənəd masama qoyulan kimi onu imzalayacağam” - Bayden
-
Beyləqanda dəhşətli cinayət: Ferma sahibi toyuq hinində çobanın arvadına təcavüz etdi
-
Keyfiyyətsiz gün eynəklərinin qorxunc fəsadları - VİDEO
-
Masazırda vətəndaşa məxsus torpaq sahəsi zəbt edilərək ev tikilir - İDDİA + VİDEO
-
Dünyada ABŞ-dən narazılıq artır - QLOBAL SORĞU
-
"35 ildir Aygünü sevmişəm" - Faiq Ağayev
-
“Britaniya sənayesi müharibə rejiminə keçir” - Sunak
TOP 10
ARXİV