AzFakt

Kamran Ağayevlə bağlı inanılmaz iddialar: Əhmədzadənin xalası oğlunun şirkəti qaçaqmalçılıq edir?..

Saleh Məmmədovun işçisindən 20 min dollarlıq toy hədiyyəsi - AAYDA sədrini hədəfə gətirdi

Sahib Məmmədov “mənbə” axtarışında - Sədrin bu istəyi AHİK-də baş verənləri təsdiqləyir...

Ramiz Mehdiyevin Rusiyaya yazdığı sensasiyalı məktub üzə çıxdı: nələr planlanırmış?

Əhmədzadənin yerinə Sultan-zadə - Adnan Əhmədzanin yerinə keçən Rüfət Sultan-zadə kimdir?

“360Marcom“ MMC KOBİA üçün niyə bu qədər önəmlidir? - ARAŞDIRMA

Şirvanda qeyri-müəyyənlik - İlqar Abbasov Mehdiyevin güdazına gedə bilər...

SOCAR-da dəyişiklik gözlənilir - Fərhan Əliyev vitse-prezident olacaq?

Yaxın vaxtlarda MSK-da “təmizlik” gözlənilir - Ramiz Mehdiyevin adamlarından

Dövlət Gömrük Komitəsində kürsü savaşı - Müavin və idarə rəisi Şahin Bağırovun yerinə göz dikib

Prezidentin açılışını etdiyi Hövsan stadionunda Ticarət Mərkəzi tikilir - İcazə sənədi yoxdur?

Anar Əlizadə Azərbaycanı tərk edib - Adı Adnan Əhmədzadə işində hallanırdı

Binəqədi rayonunda fərdi yaşayış evi obyektə çevrilib - Hacıbaba Babayevin saxta arayışı ilə...

Tendersiz 53 milyonluq sifariş! - AYNA-nın heyrət doğuran qanunsuzluğu üzə çıxdı

Vətəndaşlar üçün alternativ kapital: Azərbaycanda yeni pensiya modeli gündəmdə


Tarix 30.11.25, 11:27	Font ölçüsü : - / +

Özəl pensiya fondlarının yaradılması, ailə başçısının vəfatından sonra pensiya kapitalının ailə üzvlərinə ödənilməsi ilə bağlı məsələ yenidən gündəmə gəlib.

AzFakt.com mövzu ilə bağlı "Kaspi" qəzetinin məqaləsini təqdim edir:

Milli Məclisin İctimai birliklər və dini qurumlar komitəsinin sədri Fazil Mustafanın parlamentin plenar iclasında pensiyada varislik məsələsi ilə bağlı səsləndirdiyi fikirlər uzun müddətdir ki müzakirə olunan, səngiyən, yenidən gündəmə gələn məsələ ətrafında hansı addımların atılmalı olduğuna diqqət yönəldib. Deputat məsələnin cəmiyyətin əsas gözləntilərindən biri olduğunu vurğulayaraq, pensiya təminatı sahəsində islahatlara ehtiyac olduğunu qeyd edib:

"Ailənin tək işləyən üzvü uzun illər ərzində sığorta haqqı ödəsə də, pensiya yaşına çatmadan vəfat etdikdə onun ailəsi ciddi sosial çətinliklərlə üzləşir: "Bu cür halların qarşısını almaq üçün sistemli yanaşmaya və beynəlxalq təcrübəyə uyğun addımlara ehtiyac duyulur". Millət vəkili qeyd edib ki, özəl sektorda çalışanlar arasında bu sahədə aydınlıq və sabitlik istəyi artmaqdadır. Bu istiqamətdə özəl pensiya fondlarının yaradılması ilə bağlı pilot layihələrin həyata keçirilməsi məsələyə müsbət təsir edə bilər. Bu yanaşma, vətəndaşların daha çox stimullaşaraq pensiya sisteminə vəsait ödəməsinə də yol aça bilər.

Hüquqi baza formalaşdırılmalıdır

Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin sədr müavini Azər Badamov da özəl pensiya fondlarının yaradılmasını aktual məsələ hesab edir: "Belə fondlar yaradılarsa, vətəndaşlara pensiya kapitalının yığılmasında alternativlər təklif olunacaq. Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun fəaliyyətinin dəqiq çərçivələri məlumdur. Yəni pensiya kapitalı yığılır və vətəndaşın pensiya hüququ yarananda həmin kapitala uyğun şəkildə pensiya təyin olunaraq ödənişlər həyata keçirilir. Özəl pensiya fondları isə vətəndaşlara alternativlər təklif edə bilər. Bu alternativlər müəyyən yaş həddindən sonra vətəndaşın hesabında yığılmış kapitalı bir yerdə alınaraq hər hansı bir investisiya layihəsinə yerləşdirmək imkanı verilə bilər. Bu da müəyyən yaş həddində olan şəxsin birdəfəlik olaraq böyük bir məbləği əldə etməsinə və istədiyi istiqamətdə xərcləməsinə imkanın yaradılması deməkdir".

"Başqa ölkələrdəki fondların fəaliyyətini dəqiq öyrənməliyik"

Deputatın fikrincə, özəl pensiya fondları həm də pensiya kapitalını yığmış şəxs vaxtından əvvəl dünyasını dəyişərsə, yığılmış kapitalı onun vərəsələrinə qaytarmaq məsələsini də həll edə bilər: "Təbii ki, özəl pensiya fondları Dövlət Sosial Müdafiə Fondu ilə paralel fəaliyyət göstərməlidir. Çünki Dövlət Sosial Müdafiə Fondu hər bir vətəndaşın sosial müdafiəsinin təminatçısıdır.

Özəl pensiya fondları inkişaf etmiş ölkələrdə fəaliyyət göstərir. Düşünürəm ki, biz həmin ölkələrdəki fondların fəaliyyətini dəqiq öyrənməliyik. Əlbəttə ki, özəl pensiya fondlarının yaradılması üçün qanunvericilik bazası da yaradılmalıdır".

Gizli iqtisadiyyatdan çıxış yolu

İqtisadçı Fuad İbrahimov hesab edir ki, özəl pensiya fondlarının yaradılması nəzəri olaraq mümkündür. Ancaq bunun üçün hazırkı qanunvericilik bazasına əl gəzdirilməlidir: "Bunu həyata keçirmək üçün Azərbaycanın kifayət qədər maddi dayanıqlığı var. Sağlam iqtisadiyyatda və münasibətlərdə bunu etmək mümkündür". İqtisadçı bildirir ki, ilk növbədə özəl fondların yaradılması prosesi həyata keçirilməlidir: "Sonra həmin özəl fondlar üçün mütləq şəkildə münbit mühit formalaşdırılmalıdır. Pul dövr etməli və qazancın üstünə qazanc gətirməlidir ki, zamanı gələndə insanların pulu verilə bilsin". İqtisadçı qeyd edir ki, müəyyən dövrdən sonra yığılan vəsaitin vətəndaşın özünə verilməsi də indiki qanunvericilik bazası ilə mümkün deyil: "Amma düşünürəm ki, hökumət dəyişikliklər etməklə bu istiqamətdə addım ata bilər. Burada əsas məsələ dövlətin maddi durumudur". F.İbrahimovun fikrincə, özəl pensiya fondları yaradılarsa, hər bir vətəndaş fəaliyyətini rəsmiləşdirməkdə maraqlı olacaq: "Vətəndaş görsə ki, hökumət pensiya kapitalında yığılmış vəsaiti onun özünə və ya dünyasını dəyişəndən sonra ailəsinə vermə imkanları yaradır, onda çalışacaq ki, fəaliyyətini rəsmiləşdirsin. Amma vətəndaş görəndə ki, məsələn, atası 50-60 il işləyib, amma pensiya yaşına çatmamış dünyasını dəyişib, pensiya kapitalında yığılan pula da əli çatmır, onda fəaliyyətinin rəsmiləşməsinə, sosial ödənişlərin edilməsinə mənfi yanaşacaq. Söhbət sosialyönümlü dövlətdən gedirsə, bu addımı atmaq, insanlarda bu məsələyə maraq yaratmaq lazımdır".

Özəl pensiya fondları əksər Avropa ölkələrində mövcuddur

Qeyd edək ki, özəl pensiya fondları əksər inkişaf etmiş ölkələrdə mövcuddur. Məsələn, Böyük Britaniyada müstəqil investisiya qoyuluşuna imkan verən SIPP kimi özəl pensiya sistemi var.

ABŞ-də dövlət və özəl pensiya sistemlərinin kombinasiyası mövcuddur. İsveçdə dövlət və özəl pensiya sistemləri fərqli şəkildə fəaliyyət göstərə bilər.

Sinqapurda da həm dövlət, həm də özəl pensiya sistemləri inkişaf edib.

Xəbərin oxunma sayı : 82