|
Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonunda torpaq zəbt edib? - FOTOLAR
Digərlərinin ağlı ilə hərəkət edən Ermənistan - VİDEO
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
Ərdoğan Qərbi belə mat etdi – Türk əsri başlayıb
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Bəxtiyar Əsgərov məsələsi Fuad Nəcəflini çətin duruma salıb - Naxçıvana ardı-arası kəsilməyən zənglər...
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Yüz milyon büdcəsi olan Dövlət Fondunu kimlər idarə edir? - Araşdırma
MSK növbədənkənar prezident seçkilərinə yekun vurdu - İlham Əliyev 92,12 % səslə qalib oldu
Bir qərinəlik sədrin müəmması - Vahid Novruzovun Auditorlar Palatasında baş verənlərdən xəbəri yoxdur?
İrəvan bu istiqamətdən savaşa başlayacaq - Fransanın Azərbaycanla bağlı sensasiyalı planı (VİDEO)
Putinlə Tramp XXI əsri necə korladılar? – “The Guardian”
Tarix 05.04.22, 14:43 |
|
Böyük Britaniyanın “The Guardian” qəzetində Robert Rayxın “Putinlə Tramp mənim XXI əsr haqda təsəvvürümün yanlış olduğunu göstərdilər” başlıqlı məqaləsi dərc olunub. Professor Robert Rayx 1990-cı illərdə ABŞ-ın əmək naziri olub. Hazırda Berkli Kaliforniya Universitetində dövlət siyasətindən dərs deyir və dünyanın aparıcı medialarında siyasi icmalçı kimi çıxış edir.
Novator.az saytı Robert Rayxın “Guardian“dakı məqaləsini ingiliscədən çevirib oxucuların diqqətinə çatdırır.
2016-cı ildə Donald Trampın ABŞ prezidenti seçilməsi, 2022-ci ildə isə Rusiya prezidenti Vladimir Putinin Ukraynada işğalçı müharibəyə başlaması mənim XXI əsrlə bağlı bəzi düşüncələrimdə yanıldığımı göstərdi.
Mən elə bilirdim XXI əsrdə millətçilik aradan qalxacaq. Qloballaşma sərhədlərin götürülməsi, ölkələr, regionlar arasında iqtisadi əlaqələrin güclənməsi, müasir mədəniyyətin, o cümlədən istehlak mədəniyyətinin bütün dünyaya yayılması ilə nəticələnəcək.
Yanılmışam. Həm Putin, həm də Tramp öz hakimiyyətlərini möhkəmləndirmək üçün ksenofob millətçilikdən istifadə etdilər. (Putinin aqressiyası Ukraynada vətənpərvərlik ruhunu alovlandırdı.)
Düşünürdüm ki, XXI əsrdə dövlətlər artıq öz vətəndaşlarını məlumat almaq istəyindən məhrum edə bilməyəcək.
Güman edirdim ki, yeni rəqəmsal texnologiyalar, o cümlədən internet dünyanın informasiya və beyin axınına nəzarəti mümkünsüz hala gətirəcək. Düşünürdüm ki, zalımlar artıq öz xalqlarını zülmətdə saxlaya, onları öz təbliğatları ilə aldada bilməyəcəklər.
Yenə yanılmışam. Tramp da Putin kimi medianı yalanla doldurdu. Putin öz vətəndaşlarını Ukraynada baş verənlərlə bağlı həqiqətlərdən məhrum edə bildi.
Düşünürdüm ki, inkişaf etmiş millətlər artıq öz coğrafi ərazilərini genişləndirmək uğrunda döyüşməyəcəklər.
Elə bilirdim yeni iqtisadiyyat torpaq-ərazi iddialarını innovativ texnologiyaların kölgəsində qoyacaq, ölkələr arasında rəqabət torpaq uğrunda yox, qabaqcıl ixtiralar uğrunda gedəcək.
Bu məsələdə qismən haqlı çıxmışam. Doğrudan da yeniliklər, innovasiyalar indi böyük əhəmiyyət kəsb edir. Amma torpaq hələ də mühüm xammala çıxışı təmin edən, həmçinin insanları potensial xarici təcavüzkarlardan qoruyan faktor olaraq qalır.
Güman edirdim ki, böyük nüvə dövlətləri heç vaxt bir-biriləri ilə müharibə riskinə getməz, çünki nüvə silahı bunun yalnız məhvə apardığına “təminat” verir.
Nüvə müharibəsinin mənasızlığı məni arxayın etmişdi.
Qorxuram bu məsələdə də yanılmış olam. Putin hazırda təhlükəli nüvə uçurumunun kandarındadır.
Sivilizasiyanın daha heç vaxt özünü hamıdan təcrid etmiş səheflərin əsirinə çevrilməyəcəyini düşünürdüm. Elə bilirdim bu səfehlik artıq XX əsrdə qaldı, XXI əsrdə hətta totalitar dövlətlərin də hökumətləri tiranları cilovlaya biləcək.
Trampla Putin göstərdilər ki, yanılmışam.
Mən müharibə metodlarının dəyişdiyinə, kiber müharibənin və hədəfi yüksək dəqiqliklə vurmağa qadir silahların indən belə mülki əhali arasında itkiləri minimuma endirəcəyinə inanırdım.
Məni buna müdafiə strategiyası üzrə mütəxəssislər inandırmışdılar. Onlar deyirdilər ki, aqressiv qüvvələrin mülki şəxslərə hücumu artıq mənasızdır.
Tamamilə yanlış fikir imiş. Ukraynada dinc əhali arasında ölənlərin sayı arta-arta gedir.
Mən demokratiyanın qaçılmaz olduğuna inanırdım.
Bu inam məndə 1990-cı illərin əvvəllərində – Sovet İttifaqı dağılanda formalaşmışdı. Onda hələ Çin yoxsul ölkə idi. Mənə elə gəlirdi ki, qloballaşmış, yeni texnologiyaların hökmran olduğu müasir dünyada daha totalitar rejimlərin şansı yoxdur. Təbii ki, dünyanın geridə qalmış bəzi bölgələrində kiçik diktaturaların hələ bir müddət yaşayacağını güman edirdim. Amma tam əmin idim ki, müasir dövr demokratiyaya, demokratiya isə müasir dövrə birdəfəlik qədəm qoyub.
Trampla Putin bu məsələdə də yanıldığımı göstərdilər.
Bununla belə, hazırda ukraynalılar sübut etməkdədirlər ki, Tramp və Putin kimi avtokratların zamanı geri qaytarmaq cəhdlərinın qarşısını yalnız demokratiyanın gücü sayəsində almaq olar.
Ukrayna xalqının mübarizə şövqü onu da aydın şəkildə sübuta yetirir ki, demokratiya öz-özünə əldə olunmur. Bu, idman yarışı deyil ki, oturub seyr edəsən. Demokratik quruluş hökumətin yox, insanların qurduğu bir sistemdir.
Ukraynalılar bizə xatırladırlar ki, demokratiya onun uğrunda qurban verməyə hazır olanda yaşaya bilir. Qurban ifadəsini müxtəlif mənalarda başa düşmək gərəkdir. Söhbət həm böyük, həm də kiçik qurbanlardan gedir.
Məsələn, ola bilsin, 2020-ci ildə ABŞ-da prezident seçkisi keçiriləndə on minlərlə qaradərili kimi səs vermək üçün saatlarla növbəyə durmağın lazım gələcək. Ola da bilsin ki, vətəndaş hüquqları uğrunda hərəkatın mərhum liderləri Con Lyuis və Martin Lüter Kinq kimi başqalarının səs verə bilməsi uğrunda yürüş keçirməli, etiraz etməli, hətta həyatını riskə atmalı olacaqsan.
Ola bilsin, əksinə – adamların seçkini boykot etməsi, səs verməməsi məqsədilə yüzlərlə qapını döyəcəksən. Bunların hamısını göz altına almaq lazımdır.
Yeri gələndə səsimizin eşidilməsi uğrunda minlərlə insanı toplamalı və ya səsimizı saya salmaq istəməyən dünya güclərinə qarşı üsyana da qalxmalıyıq.
Demokratiyanın müdafiəsi işi onu məhv etmək istəyənlərə qarşı müharibəyə başlamağı da zərurətə çevirə bilər.
Ukrayna xalqı onu da xatırladır ki, demokratiya – keçmiş nəsillərdən bizə qalmış ən qiymətli sərvətdir. Bu miras elə-belə qalmayıb, keçmiş nəsillər onu bizə ötürə bilmək üçün həyatlarını riskə atıblar.
Demokratiya – bizdən də gələcək nəsillərə qalası ən qiymətli sərvət ola bilər, bir şərtlə ki, onu xoxan kimi görənlərin azadlığı boğmasına imkan verməyək, yaxud müştəbehliyimizə son qoyub azadlığın qayğısına qalmaqla məşğul olaq.
Mən XXI əsrin çox irəli getdiyini düşünürdüm, Putinlə Tramp yanıldığımı sübut etdilər. Texnologiyalar, qloballaşma və müasir idarəetmə sistemləri tiranların metodlarını dəyişə bilməyib.
Ancaq o da var ki, bu gün mən də dünyanın milyonlarla insanı kimi ukraynalılardan ilham alıram və ibrət götürürəm. Ukraynalılar bu gün bizə bildiyimizi yenidən öyrətməklə dərs verirlər.
Xəbərin oxunma sayı : 946
Analiz
Xəbərlər
-
Bu gün instaqramda olanlar - Fotolar
-
Rusiya parlamentinin komitə sədrinin müavini: “Hazırda Qarabağda sülhməramlılar lazım deyil”
-
İran vətəndaşı tərəfindən narkokuryerliyə cəlb olunan dəstə üzvü ələ keçdi - VİDEO
-
Bu halda Rusiyaya qalib gəlmək şansımız yoxdur - Zelenski
-
Vüqar Qurbanov işdən çıxardığı müavinə yeni vəzifə verdi - FOTO
-
Xiyarın qiyməti dəyişməyib, pomidorun qiyməti 4,3% bahalaşıb – Rəsmi
-
Ceyhun Bayramov AQEM-in baş katibi ilə görüşüb - FOTO
-
“Dövlətin yürütdüyü siyasətə güvənməliyik” - Ramin Əhmədov
-
Avropa Komissiyasının rəhbəri: “Rusiyaya görə hərbi büdcə xərclərimizi 20 faiz artırmışıq”
-
Yer kürəsində güclü maqnit qasırğası müşahidə olunacaq - Xəbərdarlıq
-
Sülhməramlıların Qarabağdan çıxmasının yeni görüntüləri – VİDEO
-
“Bank Avrasiya”nın xalis mənfəəti 23% azalıb - Kredit portfeli kiçilib
-
Azərbaycanda bu futbol oyununa külli miqdarda pul qoyulub - UEFA
-
Prezident İlham Əliyev Şuşa ilə bağlı sərəncam imzalayıb
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Əfv Komissiyası toplandı: daha 100-dən artıq müraciətə baxılıb
-
Zeytun yağını xaricə 9,5 manata, özümüzə 16 manata satırıq
-
Əri ilə boşanan qadın qızını başqa kişiyə təhvil verdi - İDDİA + FOTO
-
“16 milyon seçicinin səsverməyə getməməsi seçkinin nəticələrinə təsirsiz ötüşməyib“ - Ərdoğan
-
“Aİ-nin rəhbərliyi dəyişməlidir” - Viktor Orban
-
“Express Bank” iflas ərəfəsində - Şirkətlər bankdan 25 milyondan çox depoziti geri çəkiblər
-
“Qadınların pensiya yaşı kişilərlə müqayisədə aşağı salınsın” - Əli Məsimlidən təklif
-
Azərbaycanda film kimi olay: Kişi evli ola-ola başqası ilə nigaha girib
-
“Hər iki ölkənin ali rəhbərliyi qərar qəbul edib“ - Hikmət Hacıyev sülhməramlıların çıxarılmasından danışdı
-
Jurnalist Cəmil Məmmədliyə hökm oxundu - FOTO
-
Rusiya qoşunları Çerniqova raket zərbəsi endirib: Ölənlər və yaralananlar var
-
Çovdarovun 30 milyonluq əmlakı əlindən çıxdı - Son qərar
-
Sülhməramlılar Qarabağdan çıxır - Kreml təsdiqlədi
-
Yaşı 30-dan aşağı olan milyarderlər -Siyahı
-
Müştərilər “AFB Bank”dan pullarını geri götürür – Bank zərərlə işləyir
-
Sabah 28 dərəcə isti olacaq - Hava
-
Aşağı Güzdəkdə təhlükə: “Göl zəhərli ilanlar, vəhşi heyvanlarla doludur”
-
“İsrailin İrana ən kiçik hücumu belə olsa, şiddətli qarşıdurma yaşanacaq“ - İbrahim Rəisi
-
Rusiyanın üç hava limanında uçuşlar dayandırıldı - SƏBƏB
-
Deputat cərimələrin artırılmasını istəyir: “Cərimənin məbləği elədir ki...“
-
Bayden Yaxın Şərqdə münaqişənin genişlənməsini istəmir - Con Kirbi
-
İlham Əliyev Kayrat Sarıbayı qəbul etdi - YENİLƏNİB
-
Azərbaycanda banklar son 3 ayda nə qədər pul qazanıblar? – Tam siyahı
-
Bu klinikalar sertifikasiyadan keçməyən həkimlərlə işləyir? - SİYAHI
-
Əsgəran avtomobil yolunun inşasına başlanıldı - FOTOLAR
-
Dövlət İnvestisiya Şirkəti pulları belə batırıb... - Hesablama Palatasının ŞOK HESABATI
-
Azərbaycan XİN Fransaya xəbərdarlıq etdi:“Heç bir nəticə verməyəcək”
-
Ermənistana məxsus kvadrokopter zərərsizləşdirildi - RƏSMİ
-
Deputatlığa namizəd olan iş adamının ölkədən çıxışına qadağa qoyula bilər
-
Nazir Baş İdarəyə rəis müavinini işdən çıxardı - Yerinə Şabanovu təyin etdi
-
Aytən Səfərova yol qəzasına düşüb – Ölən var
-
Bakıda görmə məhdudiyyətli şəxs evini kirayə verdi, bütün əşyaları oğurlandı - VİDEO
-
Sabiq deputat Hadı Rəcəbli vəfat edib - Burada dəfn olunacaq
-
Əfv sərəncamı kimlərə şamil olunacaq? - VİDEO
-
Bakıda işıq dirəkləri oğurlanan, qaranlığa qərq olan yol - VİDEO
-
“Vaşinqton Ukraynanın effektiv müdafiə əməliyyatlarını aparmaq imkanını məhdudlaşdırır“ - ABŞ institutu
-
Bazarlarda satılan mövsümə uyğun olmayan meyvələrin qiymətləri - ARAŞDIRMA + VİDEO
-
“Qərb Ukraynada “Dəmir qübbə” sistemi yarada bilməz” - Borrel
-
Masallıda məktəb binası qəzalı vəziyyətdədir - VİDEO
-
Sevdanın geyimi tənqid olundu - Video
-
Ən yaxşı məşqçilərinin siyahısı açıqlandı:Qurbanovun reytinqi yüksəlib
-
Fransa Azərbaycandakı səfirini geri çağırdı
-
İranın öz simasını qorumaq əməliyyatı - VİDEO
-
Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycandan çıxması prosesi başlayıb - VİDEO
-
Deputatlar toplanır - Gündəlikdə 14 məsələ var
-
Ceyhun Bayramov Aİ-nin xüsusi nümayəndəsi ilə görüşüb - Nələr müzakirə olunub?
-
Elm və Təhsil Nazirliyində “nüfuz savaşı” – Aparat rəhbəri ilə müavini nəyin davasını aparır?
-
Nikol Paşinyanın həyat yoldaşının yeni oliqarxiya axtarışı - TƏHLİL + FOTO
-
Jurnalist övladları imtahanlarda neçə bal topladılar… - SİYAHI+FOTO
-
Azərbaycan İran və Türkmənistandan pomidor almağa başlayıb – 94 qəpiyə
-
DİN tərəfindən müsadirə edilmiş 2 ton narkotik məhv edilib - VİDEO
-
“Türkiyənin milli gəliri 1,1 trilyon dolları ötüb” - Ərdoğan
-
Leyla Əliyevanın iştirakı ilə paytaxtın Nizami rayonunda ağacəkmə aksiyası keçirilib - FOTOLAR
-
Aleksandr Vuçiç Prezident İlham Əliyevə zəng etdi - Müzakirə
-
Əsirlikdən azad olunan dini abidələrimiz və tikilən yeni məscidlər - VİDEO
-
Sabah bəzi ərazilərdə qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Azərbaycanda ən çox bu universitetin məzunları iş tapıblar - SİYAHI
-
“Mənzurə Mətanəti biabır etdi: “O, yaxşı şpaqat aça bilər...“ - VİDEO
-
Şəxsi bank kart məlumatları ələ keçirilir - DİN-dən XƏBƏRDARLIQ
-
Bakının illər sonra ilk dəfə səki salınan küçəsi - FOTO
-
Azərbaycan Avropa Şurasına qayıdır... - Qərar qəbul edilib
-
Yaxın günlərdə 156 ailə Füzuli şəhərinə köçürüləcək - Püşkatma keçirilib + FOTOLAR
-
Şirkətlər “Bank Respublika”dan 45 milyondan çox depoziti geri çəkiblər - Aktivləri isə azalıb
-
Buraxılış imtahanında 39 nəfər 300 bal toplayıb – SİYAHI
-
İki ayda 3456 boşanma: Ailələr niyə dağılır?
-
Dünyanın ən zəngin 10 varisinin adı açıqlanıb - SİYAHI
-
“Naxçıvanqala”nın divarı bərpa zamanı yol verilmiş nöqsanlara görə uçub – FOTOLAR
-
Bakıda ucuz qiymətə çıxarışlı mənzillər satılır - ÜNVANLAR
-
Qeyri-etik paşlaşımlar edən daha bir tiktoker həbs edildi - 30 sutka
-
“Ukrayna sülh danışıqlarına hazırdır” - Zelenski
-
Avtomobilinizi sığorta edərkən diqqətli olun – Ən çox şikayət olunan şirkətlər
-
Masazırda narkoanbar kimi istifadə olunan ev aşkarlanıb - Həbs edilənlər var
-
Hadisə onu aşağıdan çəkən operatora əsəbiləşdi - VİDEO
-
Azərbaycanda kimlər daha çox əmək haqqı alır? – Siyahı
-
“Medeks Hospital“da bu həkimlər sertifikasiyadan keçməyib - Külli miqdarda cərimə
-
Bakıda 24, rayonlarda 27 dərəcə isti olacaq - PROQNOZ
-
Həcc ziyarəti üçün kvota niyə azaldılıb? - QMİ-dən açıqlama
-
“Şirvan suvarma kanalı istifadəyə veriləndən sonra Hacıqabul gölü də dolacaq” - İlham Əliyev
-
Neft hasilatı azalıb, qaz hasilatı artıb – “Sənaye məhsulunun 64,5 faizi mədənçıxarma sektorunun payına düşür”
-
Reklam Agentliyinin İdarə Heyətinin sədri vəzifəsindən azad edilib - Yeni təyinat
-
Buraxılış imtahanının nəticələri açıqlanıb - 11 nəfərin nəticəsi ləğv olunub
-
Prezident Şirvan suvarma kanalının təməlini qoydu - Video+Fotolar
-
İdman Akademiyası aprel ayında Novruz tədbiri keçirəcək? – 14 min pul xərcləyəcək
-
Bakıda müğənni səhnəyə çılpaq çıxdı, restoran üzr istədi - VİDEO
-
Vəfat edən şəxsin pensiya kapitalının aqibəti necə olur? – AÇIQLAMA
-
AQTA soğan təsərrüfatlarında monitorinq aparıb: Nöqsanlar aşkarlanıb
-
Ruben Vardanyan - “Çirkli pulları yuma“ hesabatlarında, yoxsa Nobel namizədliyində?
-
“İranın İsrailə cavab zərbəsi endirəcəyini bilirdik“ - Jozep Borrell
-
Bu rayonda uşaqların yarısı nikahdankənar doğulub – Rəsmi
-
Vaxtilə düşmənin qurutduğu torpaqlar yenidən canlanıb - VİDEO
-
Cinayət törətməkdə şübhəli bilinən 30 nəfər saxlanılıb - DİN
-
“ABŞ İsrailin özünümüdafiə hüququnu tanıyır“ - Ostin
-
Prezident İlham Əliyev Şirvan suvarma kanalının təməlini qoyub
-
Müharibə veteranlarına şad xəbər: 80 manat artırılır – Deputat məbləği açıqladı
-
O dünyaya gedənin ölüm sənədini bu dünyada niyə vermirlər? - VİDEO
-
54 yaşlı Cennifer Lopes çəhrayı qısa ətəkli paltarda görünüb - FOTO
-
Liviya Afrikada lider oldu - Neft hasilatına görə
-
Dövlət tərəfindən təyin edilən pulsuz dərmanları ala bilmirik - ŞİKAYƏT + VİDEO
-
1500-ə yaxın ailənin məskunlaşdığı ərazidə heç bir küçənin adı yoxdur - VİDEO
-
Çexiyada göy öskürək kabusu: Rekord sayda yoluxma var
-
Yeni dələduzluq növü: “Kəsirləri düzəldirəm, imtahan ballarını artırıram” - VİDEO
-
Naftalanda narkotik vasitə satan və alan şəxslər saxlanılıblar - FOTOLAR
-
Ermənilərin Xocalıda dağıtdıqları qəbiristanlıq bərpa edilir - VİDEO
-
Müəssisələr maaşları niyə gecikdirir? - VİDEO
-
Laçında tikintisi gedən hava limanının son görüntüləri - VİDEO
TOP 10
ARXİV