|
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Yüz milyon büdcəsi olan Dövlət Fondunu kimlər idarə edir? - Araşdırma
MSK növbədənkənar prezident seçkilərinə yekun vurdu - İlham Əliyev 92,12 % səslə qalib oldu
Bir qərinəlik sədrin müəmması - Vahid Novruzovun Auditorlar Palatasında baş verənlərdən xəbəri yoxdur?
İrəvan bu istiqamətdən savaşa başlayacaq - Fransanın Azərbaycanla bağlı sensasiyalı planı (VİDEO)
Utanc və korrupsiya tablosu: Bakı küçələrinə ayrılan 2.300 ton duzu kimlər “yeyib“?
Avropa İttifaqında daxili ziddiyyətlər artır - TƏHLİL
Tarix elmləri namizədi olan Prezident – İlham Əliyev hansı mövzuda elmi işi müdafiə edib?
Güləddin Dadaşovu korrupsiya və çoxsaylı şikayətlər bitirir: “Azərkontrakt” ASC sədri kim olacaq?
Prezident nöqtəni qoydu - “Dediyim marşrut açılmasa, biz Ermənistanla...”
İranın hakim elitası parçalanır – ŞƏRH
Tarix 13.11.22, 10:08 |
|
İranda Məhsa Əmininin ölümündən sonra başlayan kütləvi etirazlar səngimir. Günbəgün artan və genişlənən aksiyaların hədəfi də artıq dəqiqləşib - mövcud molla idarəçilik rejimi. Etirazçılar sistem daxilində siyasi islahat tələb etmir, qəti şəkildə teokratik rejimin getməsini istəyir. Aksiyalar rejimin ən qatı tərəfdarı olan Qum və Məşhəd kimi şəhərləri də əhatə edib. Aksiyalar başlayandan yüzlərlə etirazçı öldürülüb, 14 mindən çox şəxs həbs olunub.
Mövzu ilə bağlı “Kaspi” qəzetində maraqlı şərh yazısı yayımlanıb.
Yaxın Şərqdə ilk dəfə olaraq qadınların etirazlara liderlik etməsi də diqqət çəkir və bu da o deməkdir ki, qadınlar rejimin onlara geyim, səyahət, iş qaydaları diqtə etməsindən artıq təngə gəliblər. Başqa bir önəmli məqam odur ki, xalq etirazları birbaşa dini rəhbərə qarşı yönəlib. Belə davam edərsə, etirazlar hakimiyyət daxilində çatların yaranmasına, vətəndaş cəmiyyəti və hakimiyyət arasında uçurumun dərinləşməsinə səbəb olacaq. Bu da onu deməyə imkan verir ki, İranda yeni bir inqilabın baş verməsi üçün şərait artıq yetişib.
İranda yaşanan etirazların özünəməxsusluğu ondadır ki, etirazçılar hər hansı proqram, yaxud lider ətrafında birləşməyib. Qərb mediası yazır ki, etirazçılar öldürülə, həbs oluna, ev dustağı edilə biləcək liderin arxasınca getməyə ehtiyat edirlər. 2009-cu ilin kütləvi etirazlarından sonra Yaşıllar Hərəkatının aparıcı fiqurlarının taleyi belə olmuşdu. Qərb mediasına nəzər salsaq, orada hadisələrin necə nəticələnə biləcəyi ilə bağlı maraqlı ssenarilər cızılır. Məsələn, qeyd olunur ki, xalqın istəklərinə daha yaxşı reaksiya verəcək növbəti İran rejimi ölkədə və xaricdə daha az repressiv davrana bilər. Yəni İran xaricə islam inqilabı ixrac etmək fikrindən daşınsa, Yaxın Şərqdə gərginlik azalar, Körfəz ölkələri silaha daha az pul xərcləyər. Başqa bir ssenari isə belədir ki, millətçi militarist rejim ölkədə məcburi qaydaları nisbətən yüngülləşdirə, amma xaricdə silahlı dəstələri silahlandırmağa davam edə bilər. Yaxud Suriyadakı kimi, diktator hakimiyyətdən getmək əvəzinə ölkəni xarabalığa çevirər.
Yeri gəlmişkən, İranın dağılmasının qaçılmaz olduğunu iddia edən ekspertlər bir neçə vacib məqama diqqət yetirməlidrlər. Birincisi, ölkənin əyalətlərində hökumət əleyhinə etirazlar “İrana ölüm” deyil, “diktaturaya ölüm”, “Xameneiyə ölüm” və “İslam Respublikasına ölüm” şüarları altında keçirilir. Yəni etirazlar idarəetmə formasınadır, dövlətə deyil. İkincisi, İranda əyalətlərin Tehrandan ayrılması söhbəti getmir. Hazırkı vəziyyətin maraqlı cəhətlərindən biri də odur ki, daxili siyasi vəziyyətin ciddi şəkildə gərginləşməsi fonunda ölkə hakimiyyəti bir sıra qonşularına qarşı açıq şəkildə təxribat xarakterli hərəkətlər edir: Azərbaycanla sərhəddə təxribatçı hərbi təlimlər, Türkiyə, İraq Kürdüstanı ərazisinə raket hücumları, Səudiyyə Ərəbistanına qarşı kampaniyanın güclənməsi və s.
Rejim dəyişikliyi tələbi ilə davam edən etirazların tezliklə səngiyəcəyinə dair heç bir əlamət yoxdur. İran parlamentinin deputatları hakimləri etirazlara görə həbs olunanlara qarşı “qisas hökmünü icra etməyə” çağırıb. Artıq 1000-dən çox ittiham irəli sürülüb. Deputatlar etirazçıları “İslam Dövləti” terror qruplaşmasının yaraqlıları ilə müqayisə edir, eyni zamanda ABŞ-ı və “digər düşmənləri” iğtişaşları qızışdırmaqda günahlandırırlar.
Ətraflı
Lakin parlamentin məhkəmələrə müraciəti qəbul etdiyi gün İran televiziyasının keçmiş rəhbəri Seyid Ezatullah etiraf edib ki, “İran rəsmilərinin bəzi yanaşmaları yanlışdır. Onlar rejimin öz mövqeyindən geri çəkiləcəyi təqdirdə ciddi təhlükə ilə üzləşəcəyindən qorxurlar”. Onun sözlərinə görə, İranın islahatlara ehtiyacı var.
İranın müxalif “İran İnternational” kanalının məlumatına görə, bir çox məmurların buna bənzər ictimai açıqlamaları göstərir ki, onlar hicab taxma qaydalarına dəyişiklik ediləcəyi təqdirdə etirazların sona çatacağına ümid edirlər. Hətta iş o yerə çatıb ki, İran İslam İnqilabının lideri ayətullah Xomeyninin nəvəsi Həsən Xomeyni “Etemad Online” saytına verdiyi müsahibədə “hökumət insanları dinləməyə başlamalıdır” deyib.
“Sistem daxilində nə baş verdiyini dəqiq bilmirik, lakin bəzi çaşqınlıqların olduğu aydındır. Bəziləri zaman keçdikcə etirazçılara qarşı daha sərt tədbirlərin görülməsini tələb edir. Lakin vəziyyət dəyişmir və adi üsullar işə yaramır. Buna baxmayaraq, hakimiyyətin taktikasının dəyişmədiyini də görürük”.
Bu fikri isə iranşünas Nikita Smaqin “Kommersant”a bildirib. Onun sözlərinə görə, hələlik İran hakimiyyətinin qətiyyətsizliyinin nə ilə bağlı olduğunu söyləmək çətindir. “Ola bilsin ki, onlar ya ordunun sədaqətinə inanmır, ya beynəlxalq ictimaiyyətin reaksiyasından qorxur, ya da həqiqətən ölkədə qırğın olmasını istəmirlər”, - deyə ekspert əlavə edib. O vurğulayıb ki, İran siyasi elitası daxilində həm daxili, həm də xarici siyasətin əsas məsələlərində fikir ayrılığı xarakterikdir. “Xalça altında döyüş adi İran hekayəsidir. Proseslərin necə getdiyini təhlil etmək bizim üçün çətindir”, - deyə Smaqin bildirib.
Malayziyanın Nottingem Universitetinin dosenti Yuliya Roknifard isə vurğulayıb ki, güclü etirazlara baxmayaraq, İranda hələ də çoxları kəskin dəyişikliklər istəmir: “Cəmiyyətin kifayət qədər əhəmiyyətli bir hissəsi var ki, İranın xarici qüvvələrin oyuncağına çevriləcəyindən qorxur. Üstəlik, çoxları alternativ lider görmürlər”.
Yekun olaraq qeyd etmək olar ki, bütün hallarda İran daha əvvəlki kimi olmayacaq. Bunu hansısa kənar siyasi müşahidəçilər deyil, İran cəmiyyətinin öz təmsilçiləri deyirlər. İran rejimi anlamaq istəmir ki, 1980-ci illərin standartları ilə 2022-ci ildə yaşamaq qeyri-mümkündür.
Xəbərin oxunma sayı : 817
Analiz
Xəbərlər
-
Uşaqlara pulsuz verilən dərman bir aydır gömrükdə saxlanılır - FOTO
-
“Aİ-nin Ermənistandakı missiyası NATO missiyasına çevrilir” – Lavrov
-
İsrail Suriya ordusunun mövqelərini bombaladı: 40-a yaxın hərbçi ölüb - VİDEO
-
Dollar neçəyə olacaq? – 3 günlük rəsmi məzənnə açıqlandı
-
“ABŞ-nin müəyyən bəyanatları və addımları bizi məyus edir” - Hikmət Hacıyev
-
Güclü külək əsəcək, çaylardan sel keçəcək - XƏBƏRDARLIQ
-
Saxta avtoehtiyat hissələri bazarı bürüyüb? - VİDEO
-
Dünyada ilin ən yaxşı avtomobilləri açıqlanıb - SİYAHI
-
Göytəpə meşəsində “soyqırım“: 20 gündə minlərlə ağac kəsilib (VİDEO)
-
“AzSığorta” kiçilir: əməliyyatlar zərərlə icra olunur
-
İpoteka kreditləri üzrə şərtlər yüngülləşdirilsin - Deputat
-
Bu qadınlar pensiyaya 5 il tez çıxacaq - Yeni qanun
-
Vüsalə Mənsimova Mübariz və Mais Mənsimovları məhkəməyə verdi
-
3 dərəcə şaxta, qar, güclü külək - Sabahın havası
-
Cəza sərtləşdirildi: bu şəxslər 2500 manat cərimələnəcək
-
Bu şəxslərin maaşları artırılır - MƏBLƏĞ
-
Moskvadakı terroru kim maliyyələşdirib? - İstintaq Komitəsi açıqlama yaydı
-
Kommunal xidmətlərlə bağlı dəyişiklik - QƏRAR
-
Üçqat dünya çempionumuzun cinayət işi: 185 mini kim mənimsəyib?
-
Diplomsuz cərrahları kim qoruyur? - Sabiq nazir müavini rəsmən yalan danışdı
-
AzTV Arayikin müsahibəsini niyə vermədi? - Rəsmi açıqlama
-
Qazaxıstandan öz vətəndaşlarına çağırış: “Odessa və Xarkov vilayətlərini tərk edin”
-
Azərbaycan xaricdən ət alışını artırıb: Ən çox nə idxal edirik? - CƏDVƏL
-
Yevlaxda dəmiryol xətti ilə kəsişən yol xəbərdarlıq edilmədən bağlanıb? - FOTO
-
Avtomobili ağ və qırmızı olmayanlar nə etməlidir? - AÇIQLAMA
-
İsrail Hələbə hava zərbələri endirib - 36 Suriya hərbçisi həlak olub
-
Milli Məclisin iclası keçirilir - Gündəlikdə 21 məsələ var
-
NK qərarından sonra kütləvi satış başladı: Minlərlə “Prius”un aqibəti necə olacaq? - FOTO
-
1,2 milyonluq dələduzluqda ittiham olunan iş adamı azadlığa buraxıldı - 7 il cəza almışdı
-
NATO Ukraynaya ciddi dəstək verməlidir - Latviya XİN başçısı
-
Dünyanın ən bahalı altı futbolçusu: Siyahıda Mbappe yoxdur
-
Qlobal istiləşmə Yer kürəsinin fırlanma sürətini dəyişib - Görünməmiş TƏHLÜKƏ
-
Yaponiyadan texnoloji yenilik: Yuyula bilən smartfon istehsal edildi
-
Bazarlarda hansı meyvə-tərəvəzlərə tələbat artıb? - VİDEO
-
“ABŞ-nin NATO-dan çıxması məsələsi gündəmə gələ bilər” - Bolton
-
Jurnalist İdrak Camalbəyli Kiyevdə vəfat edib
-
Konqoda altı milyona yaxın insan evlərini tərk edib - SƏBƏB
-
Ər və arvada verilmiş hədiyyələr boşanma zamanı geri alına bilərmi? - VİDEO
-
İlon Mask müğənni sevgilisindən ayrıldıqdan sonra depressiyaya düşüb? - FOTO
-
Azərbaycan əhalisinin ən çox xərci nəyə çıxır? - ARAŞDIRMA
-
Aygün Kazımova ilə Namiq yenidən məşhur dueti oxudu - VİDEO
-
Qurban Qurbanov hərəkətlərinə fikir verməyən futbolçunu CƏRİMƏLƏDİ
-
DİN vətəndaşlara müraciət edib - “Hesab məlumatlarınızı tanımadığınız şəxslərlə paylaşmayın”
-
Pensiya və müavinətlər artırıla bilər - VİDEO
-
Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarına həsr edilən “Xüsusi Xidmət” sənədli filmi - VİDEO
-
Quzu ətindən baha olan göbələk növü - VİDEO
-
“Hərbi xidmətdən yayınanların sayı bir milyona çatır“ - Ukraynalı deputat
-
Şokoladın qiyməti dəyişəcək? - VİDEO
-
Nazir üç universitetə yeni prorektorlar təyin etdi - FOTO
-
Ramazanın 19-cu gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
-
“Ermənistan Rusiya ilə münasibətləri uçuruma aparır” - Lavrov
-
Təhlükəsizlik orqanlarının 105 illiyi ilə bağlı tədbir keçirildi - FOTOLAR
-
Nağdsız ödənişdən yayınanlar barəsində tədbir görüləcəkmi? - Ekspertlər danışır...
-
7-8 il əzab verdiyi arvadı gözünü itirib... - TƏFƏRRÜAT
-
“OMİD” 10 min manatədək cərimə oluna bilər – Məhkəmə davam edir
-
Şadlıq saraylarında hansı menyular daha çox bahalaşıb? - QİYMƏTLƏR
-
Bu şəxslərin evləri təmir olunacaq: yarım milyon ayrıldı
-
Ramiz Mehdiyev məhkəmə qarşısında - Onu hansı cəza gözləyir?
-
Himayədar ailə olmaq istəyənlərin nəzərinə - Güzəşt tətbiq ediləcək
-
Taksilərlə bağlı yeni tələblər müəyyənləşdi - Nələr məcburi olacaq?
-
Azərbaycanda sahə rəisi həmkəndlisini niyə güllələyib? - TƏFƏRRÜAT
-
Küçəni zibilləyənlərə qarşı nə tədbir görüləcək? - Gəncədə zibilxanaya çevrilən ərazi + VİDEO
-
Paşinyan hökuməti separatçıları küncə sıxışdırır: Bütün ofisləri bağlanacaq
-
Daxili işlər naziri Şamaxı rayonunda vətəndaş qəbulu və sıra baxışı keçirib - FOTO/VİDEO
-
Məktəb və musiqi kolleci niyə birləşdirildi? - VİDEO
-
Taleh Qaraşovun qardaşı oğluna hökm oxundu - Atasını öldürmüşdü
-
Azərbaycanda taksilər bu rənglərdə olacaq - Qərar verildi
-
Dövlət Xidmətindən xəbərdarlıq - Bu mesajlar telefonunuza gəlirsə...
-
Çingizi arvadı ifşa edibmiş - Mərhum nazirin oğlu da dindirilib
-
Tramp İncil satmağa başladı - VİDEO
-
Naxçıvanda nəqliyyat problemi necə həll ediləcək? - VİDEO
-
Ödənişli yollara görə ödənilən vəsaitin bölgüsü qaydası hazırlanacaq - FƏRMAN
-
Bakıda İran vətəndaşına hökm oxundu - Casusluğa görə
-
“Ermənistan “Dağlıq Qarabağ”ın “hökuməti”ni tanımır” - Paşinyan
-
Yeni qərar kredit faizlərini endirəcək? - AÇIQLAMA
-
“KTMT üzvləri su uğrunda münaqişələrlə üzləşə bilər“ - Baş katib
-
İsveçrədən Azərbaycana 105 min manata 4 ədəd qol saatı gətiriblər - TƏFƏRRÜAT
-
“Telegram“ getdikcə terrorçuların əlində alətə çevrilir“ - Kreml
-
“Lifttəmir”in direktoruna şiddətli töhmət verildi – İki rəis vəzifədən kənarlaşdırıldı
-
“Vətəndaşlarımız Rusiyada terrora cəlb edilir“ - Qırğızıstanın əmək nazirliyi
-
Ombudsman Xankəndidə erməniəsilli sakinlərlə görüşüb
-
Bakıda 17, bölgələrdə 20 dərəcə isti olacaq - Sabahın havası
-
Diri atı 340 manata Qazaxıstana satıb, kiloqramı 2,9 manata Qazaxıstandan at əti alırıq – RƏSMİ
-
“Azneft”in baş direktoru vəzifəsindən azad edildi - Yeni təyinat
-
Mərkəzi Bank dollara tələbin artmasının səbəblərini AÇIQLADI
-
“İrəvan bizim işimizdə iştirak etmir“ - KTMT-nin Baş katibi
-
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
-
YAP qarşıdakı seçkidə bu deputatlardan imtina edəcək? - SİYAHI
-
Uşaq bağçalarında müdir vəzifəsinə qəbulun test mərhələsinin vaxtı AÇIQLANDI
-
Daşaltıda itkin düşmüş daha 73 nəfərin adı açıqlanacaq - Əli Nağıyev
-
Azərbaycanda işığın qiyməti ucuzlaşa bilər - VİDEO
-
Cəhri-Buzqov avtomobil yolunda qaya uçqunu baş verdi - VİDEO
-
DTX 27 dövlətə xəyanət işinin ibtidai istintaqını aparıb - Əli Nağıyev açıqladı
-
Azərbaycanın təhlükəsizlik orqanları 105 yaşında - VİDEO
-
“Rusiya “Crocus”da terrorun hazırlandığını hələ fevraldan bilirdi“ - Budanov
-
Qadın sevgilisinə yazdığı mesajı oğluna göndərdi - Ucar rayonunda dəhşətli cinayət
-
Fransada həyəcan təbili: Silah ehtiyatı azalır
-
Boşanma zamanı əmlakın bölünməsi ilə bağlı yenilik: Qeydiyyatsız tikililərlə bağlı qərar - VİDEO
-
Canlı yayım açıb dərman tövsiyə edən əczaçıları hansı cəza gözləyir? - VİDEO
-
Lalə Məmmədovadan cazibədar - Fotosessiya
-
“Yəqin ki, yığmadan gedəcəkdim“ - Messi açıqladı
-
Hikmət Hacıyev NATO-nun eks-baş katibi barədə: “Hesabatına ödənişi əlavə etməyi unudub”
-
Tikinti materialları bazarında son vəziyyət: Hansı məhsullar ucuzlaşdı?
-
Bakıda və üç rayonda qazın verilişində məhdudiyyət olacaq - Xəbərdarlıq
-
Rusiya Xarkovun yaşayış massivinə zərbə endirib - Ölən və yaralananlar var
-
Həcc üçün ayrılan kvotanın yarısından çoxu dolub - RƏSMİ
-
Sabiq milli təhlükəsizlik naziri VƏFAT ETDİ
-
“55 min manat ver, övladının maddəsini dəyişdirib azadlığa buraxdırım” - Məhkəmə
-
“ABŞ-ni yenidən dua oxumağa məcbur etməliyik” - Tramp
-
“Fransa Azərbaycanla Ermənistan arasında razılaşmaların həyata keçirilməsinə mane olur” - Zaxarova
-
Ramazan ayının 18-cı günü - İmsak və iftar vaxtı
-
“Qərbi ərköyün övladına qarşı təzyiqləri artırmaq lazımdır” - Ərdoğan
-
Azərbaycan hotelləri Novruz bayramından necə çıxıblar? - ARAŞDIRMA
-
Şəhid bacısı sektor müdiri TƏYİN EDİLDİ
-
Xristianlıqla İslamı üz-üzə qoymaq istəyirlər - Kirill
-
Yüzə yaxın ailə təhlükədə: Zaqataladakı qəzalı körpü niyə təmir edilmir? - VİDEO
-
“Düzəltdiyim dəmiri silah üçün istifadə ediblər“ - “Bravo“da silahlı hücumla bağlı məhkəmə
-
2024-cü ildə bu rektorların səlahiyyət müddəti bitir - SİYAHI
-
Samuxun ötən əsrdən qalma keçilməz yolları - VİDEO
-
Prorektorun qətlini sifariş etməkdə təqsirləndirilənlərə ağır cəza istənildi - MƏHKƏMƏ
TOP 10
ARXİV